تحقیق در مورد اقتصاد ایران

توضیحات :

اقتصاد ایران


چکیده :
امروزه بنگاه های اقتصادی كشور در فرآیند جهانی شدن و پیوستن به منظومۀ تجارت جهانی كه پیوستنی كه چندان نیز از روی اختیار نیست با چالش های بی شماری مواجه هستند . حضور در بازار های جهانی و حتی باقی ماندن در بازار های داخلی مستلزم رقابت با رقبای قدرت مند است و با توجه به گسترش و پیچیدگی اهداف ، فرآیند ها و ساختار سازمانی در صحنۀ رقابت ، سازمان هایی می توانند به بقای خود ادامه دهند كه نسبت به خواسته ها و انتظارات مشتریان و ذینفعان پاسخگو باشند ، همچنین به سود آوری و ثروت آفرینی به عنوان شاخص های كلیدی و برتر سازمانی توجه كنند .
مدلهای تعالی سازمانی یا سر آمدی كسب و كار به عنوان ابزار قوی برای سنجش میزان استقرار در سازمان های مختلف به كار گرفته می شوند . با به كارگیری این مدل ها سازمان ها می توانند از یك سو میزان موفقیت خود را در اجرای برنامه های بهبود در مقاطع مختلف زمانی مورد ارزیابی قرار دهند و از سوی دیگر عملكرد خود را با سایر سازمان ها به ویژه بهترین آن ها مقایسه كنند .
مدل های سر آمدی کسب و کار پاسخی است به این سؤال كه سازمان برتر چگونه سازمانی است ؟ چه اهدافی و مفاهیمی را دنبال می كند و چه معیار هایی بر رقبای آن ها حاكم هستند ؟
امروزه اكثر كشور های دنیا با تكیه بر این مدل ها جوایزی را در سطح ملی و منطقه ای ایجاد كرده اند كه محرك سازمان ها و كسب و كار در تعالی ، رشد و ثروت آفرینی است . مدل های تعالی با محور قرار دادن كیفیت تولید (كالا یا خدمات) و مشاركت همۀ اعضای سازمان می توانند رضایت مشتری را جلب و منافع ذینفعان را فراهم نموده و در عین حال یاد گیری فردی و سازمانی را با تكیه بر خلاقیت و نو آوری تشویق و ترویج كنند .
در این مقاله تلاش خواهد شد اصول و مبانی مدل تعالی EFQM و وظابف كاركردی هر یك از اجزای مدل توصیف و تشریح گردد .
مقدمه :
دست آورد های بالغ بر 50 سال تجربۀ برنامه ریزی توسعه ، شرایط خطیر كنونی اقتصاد ایران به ویژه از نظر روند نگران كنندۀ عرضه و تقاضای نیروی كار ، روند نگران كننده و نزولی سرمایه گذاری در بخش های مولد اقتصاد در كنار حجم عظیم منابع و امكانات موجود اما بلا استفاده در سطح كشور و بالاخره روند جهانی شدن اقتصاد هر یك به نوعی و با منطق خاص خود نشان دهندۀ این واقعیت است كه راه منحصر به فرد موفق برای رویایی فعال و ثمر بخش با چالش های موجود جهانی شدن ، سامان دادن برنامۀ چهارم توسعۀ كشور بر پایۀ اصول و موازین بهره وری است ، برنامه ای كه در آن به جای اتخاذ رویكرد تزریق مستمر و فزایند ارز و ریال بر كارآمد سازی نحوۀ استفاده از منابع تأكید می گردد و با توجه به این امر و همچنین نگرانی صنایع و سازمان های اقتصادی كشور از پیوستن به تجارت جهانی و طرح سؤالاتی كه آیا سازمان های صنعتی كشور ما توان رقابت در این فضا را دارند ؟ در چه معیار هایی ضعیف هستیم ؟سازمان ما چگونه بایستی باشد كه در رقابت پیروز میدان باشیم ؟ و تفاوت سازمان ما با یك سازمان سر آمد و متعالی در مقیاس جهانی چیست ؟ دلایلی است كه موجب شد مؤسسات اقتصادی كشورمان به دنبال الگو هایی از سازمان های موفق در امر كسب و كار باشند ، سازمان هایی كه نیاز های اصلی جامعه را به بهترین نحو بر آورده می كنند و در این راه سر آمد دیگر سازمان ها هستند و می دانند در فضای رقابتی برای رشد ، ماندگاری و برتری ، چگونه باید عمل كنند.
در این راستا ، مطالعات متعددی در زمینۀ شناسایی و اشاعۀ عوامل كلیدی موفقیت سازمان ها به منظور بهبود عملكرد آن ها صورت گرفت که جوایز ملی كیفیت و مدل های سر آمدی کسب و کار دمینگ ، بالدریج و EFQM و سازمانی حاصل این مطالعات و تحقیقات است. اگر چه مدل های دمینگ ، بالدریج و EFQM معروف ترین مدل های سر آمدی كسب و كار هستند ، ولی مدل های خاص دیگری در كشور های دیگر توسعه داده شده كه از مدل های فوق الذكر الهام گرفته است .
مدل EFQM ابزاری است برای تعیین سطح عملکرد سر آمدی یک سازمان كه
- چارچوبی غیر تجویزی دارد .
- مسیری برای حركت سازمان به سوی سر آمدی است .
- مدلی است برای مدیریت یک سازمان در شرایط دینامیکی
تاریخچۀ مدل های سر آمدی سازمانی :
در سال 1950 مؤسسۀ JUSE (Union of Japanese Scientists & Engineering) آقای دكتر ویلیام ادواردز دمینگ (William Edwards Deming) را برای انجام سخنرانی های مختلفی در زمینۀ كیفیت به ژاپن دعوت نمود و در سال 1951 این مؤسسه به پاس خدمات دكتر دمینگ در زمینۀ كیفیت جایزه ای به نام ایشان بنیان نهاد . مدلی كه جایزۀ دمینگ بر اساس آن تهیه گردید و از دهه پنجاه میلادی در ژاپن به اجرا در آمد عمدتاً بر كیفیت محصولات و روش های كنترل كیفی استوار است به بیان دیگر مدل جایزۀ دمینگ بر این اصل استوار است كه برای تولید محصولات وخدمات با كیفیت بالا نیاز به هماهنگی همه جانبه و فراگیر در سطح سازمان است . این مدل نگرش جدیدی در بحث كیفیت ایجاد كرد و همین تفكر (نگرش فرا گیر) منجر به ظهور (كنترل كیفیت فرا گیر) در دهۀ 1960 میلادی گردید .
مدیریت كیفیت فرا گیر یا TQM (Total Quality Management) روشی است برای مدیریت و ادارۀ سازمان جهت تعیین كیفیت با مشاركت همۀ اعضای سازمان كه از طریق جلب رضایت مشتری و تأمین منافع همه ذینفعان به دست می آید .
موفقیت ژاپن در به كار گیری روش های علمی كسب و كار تهدیدی جدی برای شركت های آمریكایی ایجاد كرد به طوری كه در دهۀ 1980 میلادی بسیاری از آن ها با وا گذار كردن بازار به رقبای ژاپنی در آستانۀ ور شكستگی قرار گرفتند . این تهدیدات منجر گردید كه شركت های غربی در روش های كسب و كار خود تجدید نظر كرده و مدیریت كیفیت فراگیر را به طور گسترده به كار گیرند .
جایزۀ كیفیت و سر آمدی كانادا (Canadian Paulity and Business Excellence Award) در سال 1983 و پس از آن در سال 1987 جایزۀ ملی كیفیت مالكوم بالدریج در آمریكا از اولین گام هایی بودند كه برای بخشیدن دید فرا گیر به مدل هایی كه برای ارز یابی در مؤسسات صنعتی و غیر صنعتی مورد استفاده قرار می گرفتند برداشته شد و این مدل ها در واقع پوشش دهندۀ تمامی اجزای یك كسب و كار با در نظر گرفتن منافع تمامی ذینفعان بود .
به دنبال مدل مالكوم بالدریج یا MBNQA (Malcolm Baldrige National Quality Award) در سال 1988 مدل تعالی سازمانی EFQM در پاسخ به نیاز بهبود رقابت پذیری سازمان های اروپایی توسط چهارده كمپانی بزرگ اروپایی ( بوش Bosch ، رنو Renault ، فیات Fiat ، بی تی BT ، بول Bull ، الكترولوكس Electrolux ، كی ال ام KLM ، نستلهNestlé ، اولیوتی Olivetti ، فیلیپس Philips ، سولزر Sulzer ، فولكس واگن Volkswagen ، دازالت Dassault و سیبا Ciba) در كمیسیون اروپایی مورد توافق واقع و امضاء گردیده است . این اقدام متهورانه از شبكۀ قدرتمند مدیریت در حال حاضر دارای 800 عضو از 38 كشور جهان در بخش خصوصی و دولتی می باشد كه در چارچوب یك جامعۀ اروپایی و در زمینۀ بهبود كیفیت در ادامۀ مدل مالكوم بالدریج از آمریكا و همچنین مدل دكتر دمینگ در ژاپن به پیش می رود .
مدل EFQM در سال 1991 به عنوان مدل تعالی كسب و كار معرفی گردید كه در آن چارچوبی برای قضاوت و خود ارزیابی سازمانی و نهایتاً دریافت پاداش كیفیت اروپایی ارائه شد ، این اقدام در سال 1992 عملی گردید . این مدل نشان دهندۀ مزیت های پایداری است كه یك سازمان متعالی باید به آن ها دست یابد . این مدل به سرعت مورد توجه شركت های اروپایی قرار گرفت و مشخص شد كه سازمان های بخش عمومی و صنایع كوچك هم علاقه دارند از آن استفاده كنند .
در سال 1995 ویرایش مربوط به بخش عمومی و در سال 1996 مدلی مربوط به سازمان های كوچك توسعه داده شد . در سال 1999 مهم ترین باز بینی مدل EFQM صورت گرفت . در سال 2001 مدل سر آمدی EFQM ویرایش سازمان های كوچك و متوسط و درسال 2003 ویرایش جدیدتری از مدل EFQM ارائه شد كه در زیر معیار ها و نكات راهنما تغییرات قابل ملاحظه ای نسبت به ویرایش سال 1999 داشت .
مدل EFQM در اصل به مدل مالكوم بالدریج بسیار شبیه است و تفاوت اصولی در مفاهیم و مبانی با مدل مالكوم بالدریج ندارد . هر دو این مدل ها در چارچوب مدیریت كیفیت جامع قرار می گیرند و ابزاری هستند برای استقرار سیستم در درون سازمان ها و نیز ابزاری هستند برای سنجش این كه یك سازمان تا چه اندازه در جهت استقرار سیستم ها در چارچوب مدیریت كیفیت جامع موفق بوده است . تفاوت هایی كه بین این دو مدل وجود دارد عمدتاًَ در حد تعداد معیار ها ، امتیاز دهی و رویه های اجرائی است و چار چوب كلی هر دو مدل در واقع یكی است .
از میان سه مدل دمینگ و مالكوم بالدریج و EFQM كه از معروف ترین مدل های تعالی سازمانی هستند مدل EFQM عمومیت و استقبال بیشتری در سطح جهان یافته است .
اعضای كمیتۀ مركزی EFQM از مدیران عامل شركت های اروپایی هستند كه برای چهار سال انتخاب و برای پنج سال نیز به عنوان عضو ذخیره كه هر سال یك بار انتخاب می شوند می باشند . كمیته اجرایی نیز مركب از 20 عضو از همان سازمان ها بوده كه نه تنها به عنوان نمایندۀ تام الاختیار در زمینۀ كیفیت جامع انجام وظیفه می نمایند بلكه گزارش های لازم را به كمیتۀ مركزی ارائه می نمایند . اعضای كمیتۀ اجرائی EFQM در واقع نقش هدایت گر و پشتیبانی كنندۀ استراتژی ها ، طرح های عملیاتی كسب و كار ، نظارت بر پیشرفت طرح ها و نهایت تدوین جهت كلی مناسب برای تحقق اهداف این سازمان ها را به عهده دارند . در حال حاضر 19 كشور اروپایی با EFQM مشاركت می نمایند.
مدل تعالی سازمانی در ایران
مدل تعالی سازمانی در شرایطی در ایران مطرح می شود كه در جهان بیش از 70 مدل سر آمدی ملی و 90 جایزۀ كیفیت وجود دارد كه عموماً بهره گرفته از مدل های EFQM و مالکولم بالدریج بوده و به سوی یكدیگر همگرا شده اند . گویا زبان رقابت در همه جای دنیا یكی است که مؤسسات اقتصادی را از آموختن الفبای مدیریت فرا گیر سازمان گریزی نیست .
لزوم رقابت پذیرشدن بخش صنعت و معدن با رویكرد جهانی و توصیه های مشاركت ها و ادغام های صنعتی با جهان برای امكان دست یابی به بازار جهانی و ایجاد اعتبار جهانی برای این بخش باعث شد كه در وزارت صنایع و معادن طراحی مدلی جهانی مورد توجه و اقدام قرار گیرد مدل هایی كه چندین سال بود جوامع صنعتی جهانی آن ها را پذیرفته و دنبال كرده بودند .
طی سال های 1378 تا 1381 دو مدل اصلی مالكوم بالدریج و EFQM و تغییراتی كه احیاناًُ برخی كشور های دیگر روی این دو مدل صورت داده بودند توسط وزارت صنایع و معادن و موسسۀ مطالعات بهره وری و منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفت . فرآیند انتخاب نیز با تشكیل گروه های كارشناسی و جمع آوری اطلاعات و انجام ارتباطات با مؤسساتی كه این مدل ها را دنبال می كردند و تهیۀ پیش نویس های لازم صورت گرفت سپس در جلسات متعدد كمیته های علمی مركب از كارشناسان و متخصصین سیستم های مدیریت این پیش نویس ها مطرح و در نهایت توسط كمیته علمی مدل سر آمدی سازمانی EFQM در تاریخ 10/3/1382 به تصویب رسید .
با تصویب مدل EFQM از سال 1382 این مدل در زیر مجموعه های وزارت صنایع و معادن به اجرا در آمد و این وزارتخانه و مؤسسۀ مطالعات بهره وری و منابع انسانی مقدمات جایزۀ ملی بهره وری و سر آمدی سازمانی را پی ریزی کردند که در طول دو دوره از برگزاری جایزۀ ملی بهره وری و سر آمدی سازمانی تعدادی از شرکت های بزرگ دولتی و تعداد محدودی از شرکت های بخش خصوصی این مدل را دنبال کردند که پس از طی مرحلۀ خود ارز یابی موفق به پر کردن اظهار نامه جهت دریافت گواهینامه شدند .

کلمات کلیدی : اقتصاد;اقتصاد ایران;مقاله;پژوهش;تحقیق;پروژه;دانلود مقاله;دانلود پژوهش;دانلود تحقیق;دانلود پروژه;مقاله اقتصاد ایران;پژوهش اقتصاد ایران;تحقیق اقتصاد ایران;پروژه اقتصاد ایران;دانلود مقاله اقتصاد ایران;دانلود پژوهش اقتصاد ایران;دانلود تحقیق اقتصاد ایران;دانلود پروژه اقتصاد ایران