ایران شناسی

توضیحات :

ایران شناسی

تولد ایران

از تركیب اقوام آریایی و اقوام كهنی كه پیش از آریایی‌ها در فلات ایران ساكن بودند ملتی به‌وجود آمد كه در طول هزاران سال ، فرهنگ و مدنیتی شاخص ، سلسله‌ای از امپراتوری‌های بزرگ و تمدنی تأثیرگذار را در جهان كهن به وجود آوردند . این ملت با بهره‌گیری از میراث تمدن‌های كهن‌تر از خود نظیر بابل ، اورارتو ، آشور و ایلام ، كشوری بزرگ را بنیان افكند .اوج شكوفایی این تمدن در روزگار هخامنشیان بود . در این زمان ، گسترده‌ترین حكومتی كه تا آن روزگار ، جهان به خود دیده بود بنیان گذاشته شد . كشوری قدرتمند با سیستم‌های اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی مدون و فراملیتی كه بعدها الگویی برای بازماندگان اسكندر و رومیان شد و جامعه‌ی انسانی را از عصر حكومت‌های محلی كوچك به دوران پرشكوه جوامع چندملیتی هدایت كرد. گستردگی قلمرو و تنوع اعجاب‌آور اقوامی كه زیر پرچم هخامنشیان می‌زیستند ، از یك سو موجب اختراع شیوه‌های نوینی در ارتباطات ، دیوان‌سالاری و مبادلات اقتصادی شد و از دیگر سو نگاه انسان را به معنای فرهنگ و باورهای دینی و قومی دگرگون ساخت . چنین بود كه ایرانیان برای نخستین بار منشور حقوق بشر را در دو هزاروپانصد سال پیش به فرمان كوروش تدوین كردند و نشان دادند كه چگونه می‌شود در برابر هر اندیشه ، باور و فرهنگی بردباری و رواداری داشت . قوانین مدنی و قضایی ایران نیز در این دوران ، چنین نگاه باز و منعطفی را به خوبی آشكار می‌سازد . قوانینی كه ضمن پیروی از سیاست‌های كلی حكومت هخامنشیان ، امكان آزادی‌های فردی ، قومی و آیینی را برای تمامی اقوام امپراتوری محترم می‌شمرد. تاریخ‌دانان ، بسیاری از تحولات بزرگ بشری را به ایرانیان نسبت داده‌اند . «ریچارد فرای » شرق‌شناس وایران‌شناس برجسته آمریكایی ، رواج گسترده مبادلات بر مبنای پول و سکه رابه داریوش هخامنشی نسبت می دهد ، چرا که تا قبل از آن ،اگرچه پول وجود داشته‌ اما عمدة مبادلات به صورت جنس به جنس بوده است . این پژوهشگر معتقد است كه قوانین و ساختار منظم حكومتی ایران باستان چنان دقیق و هوشمندانه بوده است كه حتی فیلسوفانی یونانی ، بارها بدان اشاره می‌كردند و روش‌های تربیتی و ساختارهای اجتماعی ایرانیان را می‌ستودند . بنابر پژوهش‌های انجام شده قانون و حقوق رومی كه بنیانی برای تمدن نوین غرب به شمار می‌رود ، به نوعی برگرفته از قوانین ایرانیان درعصر هخامنشیان بوده است . عصر باستان به پایان رسید و دوران تازه‌ای در تاریخ ایران آغاز شد ، نور الهام بخش اسلام بر ایران تابیدن گرفت ، آموزه‌های اسلامی با فرهنگ ایرانی در آمیخت و تمدن تازه اما نیرومندی از دل آن برخاست . در این عصر نوین هرچند دیگر از آن امپراتوری‌های مقتدر ایرانی خبری نبود ، اما ایرانیان در سایه اسلام گنجینه‌ی عظیمی از دانش ، فن‌آوری ، هنر و معرفت را برای جهانیان فراهم آورند ، كه گسترش و بازتاب آن در غرب ، زمینه‌های رنسانس و آغاز عصر خردورزی را باعث شد. دوره‌ی اسلامی در ایران یكی از درخشان‌ترین فصول تاریخ جهان است . این فصل از تاریخ ایران را فوجی از شاعران و سخنوران جهانی ، فلاسفه ، حكیمان و دانشمندان بزرگ پربار كرده‌اند . پیچیدگی و عظمت این عصر را می‌توان در معماری اسلامی ایران مشاهده كرد . آنجا كه آمیزه‌ای از شكوه گنبد و مناره‌های بلند و دریایی از ظرافت‌های خطاطی و اسلیمی در كاشی‌كاری ، آجرتراشی و گچبری‌های مساجد متجلی شده است.

ایران سرزمین خرد

ابن‌خلدون دانشمند بزرگ اسلامی كه ساكن شمال آفریقا و حدود مغرب و اندلس بوده است ، نكته‌ی مهمی را درباره‌ی مدنیت و جوهر قدرت ایرانیان بیان می‌كند او در تقسیم‌بندی حكومت‌ها و تمدن‌ها در جهان ، برترین و ماندگارترین دسته را حكومت‌های عقل‌گرا می‌نامند . او به عنوان نمونه ، از ایرانیان نام می‌برد . جالب آن است كه خاستگاه ابن‌خلدون ، تا پیش از اسلام در سیطره‌ی حاكمیت روم بوده است و این دانشمند با فرهنگ و تمدن رومی به خوبی آشنا است . با این حال نمونه‌ای از حاكمیت خرد و عقل در جامعه را ایران می‌داند .

ایران و زبان پارسی

زبان پارسی یكی از كهن‌ترین زبان‌های زنده‌ی دنیا است كه ریشه‌های آن تا دورترین اعصار تاریخ مدنیت انسانی امتداد یافته است . این زبان بستر شكوفایی برخی از بزرگ‌ترین تمدن‌های باستانی بوده و در پی هجوم سهمگین بیگانگان ، زبان‌های گوناگونی را در دل خود حل كرده است . بسیاری از شاهكارهای جاودانه‌ی ادبی با آن نوشته شده اند و تا قرن‌ها فراگیرترین زبان بین‌المللی مشرق زمین بوده و دامنه‌های نفوذش از مركز اروپا تا باختر دور بوده است . شاهد این مدعا نسخ متعددی از شاهكار‌های ادبی پارسی است كه از خاور دور تا قلب اروپا برجای مانده است.

هر كجا كه مسافری بر خاك ایران پای گذارد نشانی، ردی از آنچه ما به آن می بالیم، به چشم خواهد دید. بناهای شكوهمند، هنرهای ظریفه و طبیعت چشم نواز همة آنچه هستند كه تاریخ نگاران، سیاحان و هنرمندان در آثار خود بدان پرداخته‌اند. مجال پرداختن به همه ی این آثار در این فرصت كوتاه وجود ندارد،اما افتخار است ،اما از میان هزاران هزاراثر تاریخی ایران، به 8 اثرآن خواهیم پرداخت، كه عبارتند از: چغازنبیل، تخت جمشید، پاسارگاد، بیستون، تخت سلیمان، ارگ بم، گنبد سلطانیه ومیدان نقش جهان. علت انتخاب این آثار بدان جهت است كه این آثار در لیست میراث جهانی یونسكو قرار دارند. یونسكو ( UNESCO ) سازمانی آموزشی، علمی و فرهنگی ( United Nations Educational Scientific & Cultural ) وابسته به سازمان ملل متحد بوده كه در سال 1945 تشكیل شده و 191 كشور عضو و مقر آن در پاریس است. میراث جهانی یونسكو(World Heritage Site ) نیز عهدنامه‌ای بین‌المللی است كه در تاریخ 16 نوامبر 1972 به تصویب كنفرانس عمومی یونسكو رسیده است. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشراست كه اهمیت جهانی دارد و به همه انسان های روی زمین، بدون در نظر گرفتن نژاد، مذهب و مرزی خاص تعلق دارند. تا سال 2007 میلادی، تعداد 851 مكان از 142 منطقة جغرافیایی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده‌ كه، از این تعداد 660 مكان- فرهنگی، 166 مكان- طبیعی و 25 مكان- مختلط ( فرهنگی و طبیعی ) میباشند. این اماكن در 5 منطقة جغرافیایی قرار دارد: آفریقا، منطقه عربی ( شمال آفریقا و خاورمیانه )، آسیا- اقیانوس آرام ( آسیا، استرالیا و اقیانوسیه )،اروپا و آمریكای شمالی ( آمریكا و كانادا ) و آمریكای لاتین وحوزه كاراییب . معیارهای انتخاب یك اثر برای ثبت در میراث جهانی یونسكو: 1- اثرمورد نظر دستاورد یا شاهکار هنری منحصر به فرد، باشد که از نبوغ انسان نشآت گرفته است. 2- اثرمورد نظر نمایانگر تبادل ارزش های انسانی در محدوده زمانی و نیز یک حیطه فرهنگی خاص باشد ،بطوریکه این تبادل در راستای پیشرفت معماری ، بناهای یادمانی، برنامه ریزی شهری و طراحی مناظر اطراف باشد. 3- اثر مورد نظر شاهدی بی نظیر و یا حداقل استثنایی یک سنت فرهنگی خاص و یا تمدن از میان رفته باشد. 4- اثر مورد نظر نمونه برجسته یک بنا یا مجموعه ابنیه ای باشد که نمایانگر تحول در تاریخ بشر باشد. 5- اثر مورد نظر نمونه برجسته از یک سکونت گاه زیستی و یا تغییر کاربری که انسان در زمین و دریا ایجاد کرده بوده است، باشد. این اثر همچنین باید معرف یک یا چند فرهنگ در این زمینه و یا تعامل موجود بین انسان و محیط زیست او باشد. 6- اثر مورد نظر با رویدادها، سنن زنده، افکار و اعقاید ، وهمچنین با آثار هنری و ادبی واجد ارزش جهانی منحصربه فرد، به گونه ای ملموس و بی واسطه مرتبط باشد. 7- اثر مورد نظر یک پدیده طبیعی یا تلفیقی از طبیعت و هنر باشد. 8- اثر مورد نظر نشان دهنده مراحل تاریخی کره زمین و روند حیات، فرایندهای موجود درحال پیشرفت و شکل گیری زمین باشد. 9- اثر مورد نظر نمونه برجسته ای از فرآیندهای در حال پیشرفت زیست شناسی و بوم شناسی برای تکامل زمین، آبها و اکوسیستم شامل حیوانات و گیاهان باشد. 10- اثر مورد نظر به محلی ، علمی و حفاظتی امن و طبیعی برای حفاظت از تنوع بیولوژیکی برای آن دسته از جانوران منحصر به فرد که در حال انقراض اند باشد به لحاظ علمی و حفاظتی باشد. و اما هشت اثر ایرانی ثبت شده در میراث جهانی

گنبد سلطانیه

کلمات کلیدی : ایران و زبان پارسی;گنبد سلطانیه ;ایران سرزمین خرد ;ایران شناسی ;تولد ایران ;دانلود مقاله ایران شناسی