کارآموزی بازرسی فنی خطوط لوله شركت نفت فلات قاره ایران و بازرسی مرتبط با تاسیسات شركت نفت

توضیحات :

فهرست مطالب

مقدمه

1-1 كلیات

1-2 شرح تأسیسات اولیه

1-3 شرح توسعه تأسیسات بمنظور نمك زدائی

1-4 شرح توسه های تدریجی در حین عملیات

1-5 شرح وضعیت فعلی واحد

1-6 توجیه بازرسی فنی

2- شرح نیازها

3- بررسی وضعیت كلی واحد سلمان از جهات مختلف

3-1 وضعیت واحد در حالت مطلوب عملیاتی

3-2 تأثیر عوامل مختلف در وضعیت مطلوب عملیاتی

3-2-1 خسارات ناشی از بمباران

3-2-2 مسائل ناشی از طول مدت بهره برداری

3-2-3 مسائل مربوط به گسترش حوزه عملیاتی

3-3 تغییرات اعمال شده در واحد در حین عملیات

3-4 نیازهای جدید

4- روش بازرسی فنی و امور تكمیلی مربوط به آن

4-1 بازرسی فنی

4-1-1 روش پرسنلی بازرسی فنی

4-1-2 روش های فنی بازرسی فنی

4-1-3 وسائل و ابزار بازرسی فنی

4-2 بررسی های مهندسی و اندازه گیری در محل

4-3 طراحی در محل

5- ملاحظات فنی، اقتصادی و اولویت ها

5-1 امور اقتصادی و سرمایه گذاری

5-2 زمان بندی

5-3 امور فنی

5-4 اولویت ها

5-5 تعمیرات برنامه ریزی شده

6- گزارش بازرسی فنی تأسیسات سبویل و سازه

6-1 شرح تأسیاست سیویل و سازه

6-2 وضعیت حصار و دروازه ورودی

6-3 خاكریزهای حفاظتی

6-4 سیستم محوطه سازی

6-5 راههای ارتباطی داخلی

6-6 سیستم زهكشی و دفع آبهای سطحی، حوضچه جداسازی آب آغشته به نفت

6-7 ساختمانها

6-8 فونداسیون ها

6-9 سازه ها

6-10 اسكله

6-11 محوطه مخازن

1- مقدمه

1-1 كلیات

واحد بهره برداری سلمان در سال 1967 میلادی توسط شركت مهندسی و ساختمانی Root & Brown به منظور فرآورش و تثبیت 000/220 بشكه در روز نفت خام حاصله از حوزه دریایی سلمان بطور یكپارچه طراحی و اجراء گردید. این واحد حدود 2 سال بعد یعنی سال 1969 راه اندازی گردید و از آن موقع تا كنون اغلب بطور پیوسته در مدار تولید نفت صادراتی بوده است.

حوزه نفتی دریایی سلمان در 90 مایلی جنوب جزیره لاوان قرار دارد. نفت حاصله از این میدان پس از یك مرحله تفكیك در سكوهای مستقر در فلات قاره ایران، توسط یك رشته خط لوله زیر دریایی 22 اینجی از نوع به واحد بهره برداری سلمان كه در جزیره لاوان مستقر است منتقل می شود. جهت اطلاع از موقعیت جغرافیایی جزیره لاوان نسبت به ساحل اصلی ایران و محل تقریبی حوزه نفتی سلمان به شكل شماره 1 كه ضمیمه گزارش است مراجعه فرمایید.

1-2 شرح تأسیسات اولیه

تأسیسات اولیه فرآورش كه بعنوان تأسیسات پایه از آنها نام برده خواهند شد شامل دو مدار اصلی فرآورش نفت و گاز می باشد.

در مدار اول فرآیند، نفت ترش و گاز همراه پس از تحویل به واحد سلمان وارد تفكیك كننده های مرحله دوم میگردد. در فاز بعدی فرآورش برجهای تماس قرار دارند (مرحله سوم تفكیك و شیرین سازی نفت در اثر تماس با گاز تصفیه شده بطور همزمان در همین برجها انجام می گیرد) كه پس از آن مرحله تبخیر نهایی انجام شده و نفت به مخازن ذخیره تلمبه می شود (شش مخزن هر كدام بقطر 245 و ارتفاع 64 فوت و ظرفیت 512000 بشكه).

نفت ذخیره شده در مخازن با استفاده از اختلاف ارتفاع وارد ایستگاه اندازه گیری (Metering Station) شده و سپس توسط دو رشته لوله 36 اینچی به اسكله بارگیری جریان می یابد. اسكله بارگیری قابلیت پذیرش یك نفت كش 000/200 تنی در یك طرف (سمت دریا) و یك نفت كش 000/600 تنی در طرف دیگر (سمت خشكی) را دارا می‌باشد.

مدار فرآیند گاز عبارتست از جمع آوری گاز مراحل مختلف تفكیك، تقویت فشار و ارسال آن به واحد شیرین سازی و شیرین نمودن گاز در اثر تماس با كربنات پتاسیم، گاز شیرین تولید شده بمصرف تماس با نفت ترش در برجهای تماس (Strippers) و نیز سوخت نیروگاههای برق و بخار می‌رسد.

بمنظور خودگرانی واحد بهره برداری سلمان، تأسیسات جانبی شامل 2 دیگ بخار، سه دستگاه آب شیرین كن، 4 توربوژنراتور، سیستم پمپاژ آب دریا، تلمبه آتش نشانی و مدار مربوطه و دو دستگاه كمپرسور هوا نیز نصب شده بودند.

1-3 شرح توسعه تأسیسات بمنظور نمك زدائی

در سال های 1971 و 1972 بنابر نیاز جدید یعنی ادغام تأسیسات نمك زدایی (Desalting) ، واحد بهره برداری سلمان توسعه داده كه طراحی آن به شركت مهندسی JOVAN و نصب و اجرا به یك پیمانكار داخلی واگذار گردید. حدود توسعه واحد مذكور در این راستا شامل اضافه نمودن دو مرحله تبخیر متوالی پس از برجهای تماس (Stripper) یعنی برج گاززدا (Degassing Boot) و Flash Tank ، تعدادی تلمبه و كمپرسور، سه ردیف متفاوت مبدلهای حرارتی، دستگاههای نمك زدا بانضمام سیستم های لوله كشی، كابل كشی و كنترل جدید بوده است.

همراه با تغییرات فوق اغلب واحدهای جانبی قبلی برچیده شدند و بجای آنها سه دستگاه دیگ بخار، دو دستگاه آب شیرین كن، سه تلمبه تأمین آب دریا و یك تلمبه آتش نشانی كه همگی از ظرفیت بالاتری نسبت به تأسیسات جانبی پایه برخوردار بودند نصب گردید.

یك دستگاه توربوژنراتور از نوع قبلی بعنوان واحد پنجم به نیروگاه و یك كمپرسور هوا مشابه دستگاههای قبلی نیر به كل مجموعه افزوده شد.

باین ترتیب واحد بهره برداری سلمان برای تولید نفت خام و نمك همراه بر اساس استاندارد قابل قبول بین المللی (حداكثر 20 پوند نمك در هر هزار بشكه نفت) تجهیز گردید.

1-4 شرح توسعه های تدریجی در حین عملیات

در ادامه بهره برداری از واحد و بر اساس نیازهای جدید عملیاتی ضمن توجه به گسترش تأسیسات همجوار و مناطق مسكونی، بتدریج و تا تاریخ تنظیم گزارش تأسیسات ذیل به واحد سلمان افزوده شده است.

- یك دستگاه واحد آب شیرین كن بعنوان واحد سوم.

- یك توربوژنراتور بعنوان واحد ششم (در تاریخ تهیه گزارش این دستگاه در محل نصب نبود و بجای دیگری منتقل شده است).

- دو دستگاه دیگ بخار بعنوان واحدهای چهارم و پنجم (واحد پنجم فعلاً روی فوندانسیون مربوط نیست)

- برج هوازدا از آب تزریقی به Desalter ها.

- دو دستگاه كمپرسور هوا با ظرفیت بالاتر (كمپرسورهای قبلی اعم از تأسیسات پایه و طرح نمك زدائی همگی برچیده شده اند.)

- یك مخزن Flash Trank (مخزن Flash Tank قدیمی تبدیل به مخزن آب شده است).

- دو مخزن یك میلیون بشكه ای جدید

- دو دستگاه پمپ شناور تأمین آب دریا بعنوان تلمبه های چهارم و پنجم

اطلاعات و مشخصات عمومی اغلب وسایل و تأسیسات واحد بهره‌برداری سلمان در بخش های بعدی این گزارش ارائه شده اند. و جداول و نقشه های ساده جهت سهولت كسب اطلاعات نیز ضمیمه گردیده تا ضمن مراجعه به آنها بتوان وضعیت كلی واحد را تجزیه و تحلیل نمود.

1-5 شرح وضعیت فعلی واحد

در تاریخ تنظیم گزارش از كل مجموعه بهره برداری سلمان بدلایلی مانند خسارات ناشی از جنگ، امور ایمنی، صدمات ناشی از فرسودگی و تداوم بهره برداری كه در فصول بعدی بطور مشروح مورد بررسی قرار خواهند گرفت تأسیسات ذیل در مدار تولید قرار نداشته و یا در محل خود مستقر نبوده اند.

1-5-1 تفكیك كننده های مرحله دوم

1-5-2 برجهای تماس

1-5-3 كمپرسورها

1-5-4 بخشی از تلمبه ها

1-5-5 واحد شیرین سازی گاز

1-5-6 بخشی از مبدلهای حرارتی

1-5-7 تأسیسات اندازه گیری نفت صادراتی

1-5-8 بخشی از دستگاههای نمك زدا

1-5-9 بخشی از لوله ها و سیستم های كنترل و برق

1-5-10 سه مخزن 512000 بشكه ای.

بجز موارد فوق در حال حاضر یكی از تفكیك كننده های قدیمی، همراه با برج گاززدا و مخزن تبخیر (Flash Tank) همراه با تأسیسات جانبی در مدار تولید نفت خام قرار دارند.

1-6 توجیه بازرسی فنی

برای آ‍ماده سازی مجدد واحد بهره برداری سلمان با ظرفیت كامل یعنی 000/220 بشكه نفت در روز حدود صدمات ناشی از بمباران در طول جنگ و خسارات وارده به بعضی از سیستم ها در اثر فرسودگی می بایست مشخص گردد. علاوه بر دو مورد مذكور نیازهای جدیدی مانند تولید حوزه های مجاور (رشادت، رسالت و بلال)، عدم تكافوی بعضی از سیستم های جانبی و تعویض واحد قدیمی و فرسوده شیرین سازی گاز نیز مدنظر بوده است كه بر اساس كلیه نیازهای مذكور تصمیم به بازسازی و نوسازی واحد گرفته شده است. بمنظور تعیین حدود خسارات و همچنین حصول اطمینان از قابلیت بهره برداری تأسیساتی كه به ظاهر صدمه ندیده اند، بازرسی فنی وسایل و سیستم‌های بكار برده شده در واحد سلمان ضروری بوده تا پس از تعیین حدود مورد نظر بتوان بر اساس اطلاعات بدست آمده، طرح بازسازی را اجرا نموده و واحد را مجدداً برای مدت زمان طولانی در مدار تولید نفت صادراتی قرار داد.

2- شرح نیازها

بر اساس نكاتی كه در مبحث مقدمه به اطلاع رسید و با توجه به خسارات وارده در اثر بمباران، پروژه بازسازی و نوسازی واحد بهره‌برداری سلمان مطرح و جهت انجام امور پروژه، قراردادی با شركت انرشیمی منعقد گردیده سر فصل نیازهای عمده بر طبق قرارداد منعقده بشرح موارد 2-1 الی 2-3 می باشد. لازم باطلاع است كه در حین اجرای كارهای بازرسی فنی نیازهای دیگر علاوه بر موضوع قرارداد مشاهده گردید. نیازهای جدید حسب مورد باطلاع مسئولین شركت نفت فلات قاره رسید و مقرر شد كه همگی مد نظر و مورد بازرسی فنی و بررسی مهندسی قرار گرفته و نتایج عیناً جهت اطلاع و تصمیم گیری مسئولین شركت نفت فلات قاره ایران در گزارش بازرسی فنی ارائه شود تا در صورت تصویب، نسبت به انجام آنها در مرحله بازسازی و نوسازی اقدام گردد.

محدوده نیازهای جدید بشرح مواد 2-4 الی 2-7 می باشد.

2-1 بازرسی فنی تأسیسات و تعیین حدود خسارات و صدمات وارده به‌ آنها در اثر بمباران و تعیین وضعیت اقلامی كه از محل خود خارج شده اند.

2-2 نیازهای جدید كه بترتیب عبارتند از:‌

الف – تعویض واحد شیرین سازی گاز، (واحد قبلی كه بر مبنای فرآیندی قدیمی و تقریباً خارج از رده در مقایسه با روش های امروزه كار می‌كرده می بایست با سیستم جدیدتر حاوی روش فرآورش پیشرفته جایگزین گردد.)

ب – بررسی امكان استفاده از تأسیسات فرآورش نفت سلمان بطور همزمان برای تثبیت نفت خام استحصالی از حوزه های مجاور (55000 بشكه در روز نفت حاصله از میادین رشادت، رسالت و بلال).

2-3 ارائه طرح بازسازی و نوسازی واحد بهره برداری بر اساس موارد فوق.

2-4 مسائل مبتلا به واحد در اثر تداوم بهره برداری و خورندگی در اثر شرایط حاد اقلیمی (رطوبت و گرمای زیاد، وجود آتمسفر همراه با املاح ناشی از تبخیر آب دریا و هیدروژن سولفوره).

2-5 گسترش تدریجی حوزه عملیات شركت نفت فلات قاره ایران در منطقه لاوان و بالنتیجه كمبود بعضی از اقلام سرویس های جانبی (مثلاً آب تصفیه شده شیرین) و اشكالات بعضی از سیستم ها (مانند تأمین آب دریا و آتش نشانی).

2-6 انعكاس تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری در طرح بازسازی و نوسازی.

2-7 تطبیق اطلاعات فنی و نقشه های تأسیسات با آنچه كه در محل موجود است و ساخته شده (As Built) تا بتوان بر اساس نقشه های زمینه تصحیح شده و به روز در آورده شده تغییرات مورد نیاز طرح بازسازی و نوسازی را اعمال نمود.

با توجه به شرح نیازها اعم از موارد قراردادی و جدید ضمن مراعات دو اصل مهم یعنی فوریت طرح و هم چنین اشتراك حوزه بهره‌برداری بلافاصله امور مربوط به بازرسی فنی شروع گردید. كارهای مربوط به این بخش از تاریخ 6/9/1367 الی 20/11/1367 توسط گروههای مختلف بازرسی فنی سیویل و سازه، مكانیك و لوله‌كشی، برق و ابزار دقیق انجام گرفت كه گزارش حاضر نتایج بازرسی فنی را باستحضار می رساند.

3- بررسی وضعیت كل واحد سلمان از جهات مختلف

در این بخش از گزارش بترتیب وضعیت مطلوب تأسیسات واحد بهره برداری سلمان، تأثیر عوامل مختلف، تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری و هم چنین نیازهای جدید بعنوان مبانی اخذ تصمیم به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند.

3-1 وضعیت واحد در حالت مطلوب علمیاتی

وضعیت مطلوب عملیاتی حالتی است كه واحد قادر به تولید 000/220 بشكه نفت خام تثبیت شده بر اساس استاندارد صادراتی باشد. در این حالت تأسیسات فرآورش مانند سیستم دریافت نفت خام، تفكیك كننده ها، برج های تماس و گاززدا، مخازن تبخیر، تلمبه ها، كمپرسورها، مبدلها، دستگاههای نمك زدا و واحد شیرین سازی گاز همگی همراه با تأسیسات جانبی مانند سیستم های تولید آب، بخار، آتش نشانی، آب شیرین، برق و سیستم اندازه گیری صادرات با ظرفیت كامل در مدار تولید قرار گرفته باشند، مختصات كلی وضعیت مطلوب عملیاتی توسط شكل ها و جداول مشخص شده اند. رجوع شود به شكل شماره 2 (موقعیت محلی و نمایش كلی تأسیسات)، شكل شماره 3 (نحوه استقرار) و شكل شماره 4 (مدار فرآورش) كه همگی بطور خلاصه تهیه شده اند. جزئیات فنی تأسیسات واحد بهره برداری لاوان در لیست وسایل (Equipment List) ارائه گردیده.

3-2 تأثیر عوامل مختلف در وضعیت مطلوب عملیاتی

عوامل موثر در تغییر وضعیت واحد بهره برداری سلمان از حالت مطلوب به موقعیت فعلی بترتیب عبارتند از خسارات ناشی از بمباران، مسائل ناشی از طول مدت بهره برداری و مسائل مربوط به گسترش حوزه عملیاتی. شرح مفصل این عوامل بترتیب ذیل می باشد.

3-2-1 خسارات ناشی از بمباران

عامل عمده ای كه در تغییر وضعیت واحد بهره برداری سلمان بسیار موثر بوده خسارات ناشی از بمباران در طول جنگ می‌باشد. این خسارات بترتیب عبارتند از:‌

3-2-1-1 از بین رفتن توپك گیر انتهائی خط لوله، شیرآلات و كنترل‌های آن در اثر انفجار و آتش سوزی.

3-2-1-2 انهدام شش دستگاه اندازه گیر (Mater) نفت خام صادراتی، صافی ها، كنترل ها و دستگاههای Prover و Calibration Tank ، مخزن زیرزمینی و تلمبه برگشت همراه با كلیه تأسیسات همجوار در اثر آتش سوزی.

3-2-1-3 از بین رفتن یك مخزن 512000 بشكه ای نفت خام (مخزن شماره 5) در محوطه مخازن همراه با لوله كشی ها و شیرآلات و كنترل ها در اثر آتش سوزی.

3-2-1-4 تغییر فرم مخزن شماره 6 كه در مجاورت مخزن شماره 5 قرار داشته در اثر تشعشات حرارتی ناشی از آتش سوزی.

3-2-1-5 برجهای تماس بدرجات مختلف در اثر اصابت مستقیم و یا تركش انفجار بشدت صدمه دیده بنحوی كه یك برج در اثر اصابت مستقیم بشدت پاره شده و در یك حلقه كمانه نموده، در دو برج هر یك در بیش از ده مورد پارگی ایجاد شده و برج چهارم نیز در چند مورد سوراخ شده است.

3-2-1-6 ایجاد خسارات در اثر تركش های ناشی از انفجار در محوطه تفكیك كننده های مرحله دوم بخصوص در قسمت لوله كشی‌ها.

3-2-1-7 ایجاد خسارت بدرجات مختلف در بخش عمده ای از تأسیسات شیرین سازی گاز یعنی مخازن تحت فشار، برجها، مبدلها، لوله كشی ها و تلمبه ها.

3-2-1-8 اصابت تركش بدرجات مختلف به خطوط لوله 36 اینچی انتقال نفت از محوطه مخازن به اسكله بخصوص در ناحیه تفكیك كننده‌ها.

3-2-2 مسائل ناشی از طول مدت بهره برداری

عوامل دیگری كه در وضعیت واحد بهره برداری موثر بوده اند شامل نكاتی است كه ذیلاً باطلاع می رسد. این مسائل بیشتر در اثر طول مدت بهره برداری و عملیات در شرایط حاد جوی مانند رطوبت همراه با املاح آب دریا و گاز ترش و بعضاً اشكالات تعمیراتی عارض واحد گردیده است:

3-2-2-1 خورندگی داخلی بعضی از سیستم ها و تأسیسات مانند تفكیك كننده های مرحله دوم، نمك زداها، لوله كشی ها و شیرآلات مربوطه در اثر تماس با نفت و گاز ترش همراه با آب نمك.

3-2-2-2 خورندگی خارجی اغلب لوله كشی ها و بخصوص سازه‌ها در اثر تماس با شرایط حاد جوی.

3-2-2-3 افت راندمان در اثر طول مدت بهره برداری مانند دستگاههای تبدیل آب دریا به آب شیرین دیگهای بخار و ژنراتورها.

3-2-2-4 فرسودگی و كهنگی بعضی از ماشین آلات مانند كمپرسورهای گاز بعلت سرویس زیاد.

3-2-2-5 افت ظرفیت تبادل حرارتی در بعضی از مبدلهای حرارتی بخصوص مبدلهای نفت بعلت رسوبات زیاد و سوراخ شدن لوله ها در اثر فرسودگی.

3-2-2-6 بهره برداری مداوم از بعضی از سیستم ها مانند لوله‌كشی های بخار و نیاز به تعویض آنها

3-2-3 مسائل مربوط به گسترش حوزه عملیاتی

بعلت ارائه سرویس های جانبی به تأسیسات همجوار مانند تأسیسات مسكونی جزیره لاوان، كمبودهایی در بعضی از اقلام سرویس های جانبی (مانند آب شیرین و در مواقعی برق) ایجاد شده است. موضوع كمبود آب آشامیدنی با توجه به افت راندمان دستگاههای آب شیرین كن (رجوع شود به 3-2-2-3 فوق) باعث شده است كه دو تغییر عمده در سالهای اخیر در واحد ایجاد گردد:

3-2-3-1 استفاده از آب دریا برای نمك زدایی از نفت خام بجای آب شیرین كه در نهایت باعث نصب واحد اكسیژن زدایی از آب دریا و تلمبه های مربوطه گردیده.

3-2-3-2 نصب دستگاه سوم تولید آب آشامیدنی در واحد

كه با اینهمه موضوع كمبود آب آشامیدنی هنوز مرتفع نگردیده و درخواست شده كه در طرح بازسازی و نوسازی مدنظر قرار گیرد. لهذا بعنوان یكی دیگر از عوامل موثر در وضعیت مطلوب واحد پیشنهاد می‌گردد كه مورد توجه قرار گیرد.

3-3 تغییرات اعمال شده در واحد در حین عملیات

در طول مدت بهره برداری از این واحد تغییراتی در سیستم های مختلف آن اعمال گردیده اند كه جهت اطلاع و منظور نمودن آنها در طرح بازسازی و نوسازی می بایست مدنظر قرار گیرند، این تغییر و تبدیلات به ترتیب عبارتند از:‌

3-3-1 اضافه نمودن دستگاه سوم تبدیل آب دریا به آب آشامیدنی با ظرفیتی معادل دستگاه های اولیه.

3-3-2 اضافه نمودن دیگهای چهارم و پنجم به واحد ظرفیت دیگهای بخار شماره چهار و پنج با دیگهای بخار اولیه با حدود بیست و پنج درصد اضافه تولید متفاوت می باشد.

3-3-3 اضافه نمودن توربوژنراتور ششم به نیروگاه.

3-3-4 برچیدن كمپرسورهای اولیه هوا و جایگزین نمودن آنها با دو كمپرسور با قدرت بیشتر (دستگاههای خشك كننده هوا همان دستگاههایی هستند كه در ابتدا نصبت شده اند).

3-3-5 تغییر مدار تغذیه آب واحدهای نمك زدا (Desalters) از آب شیرین به آب دریا كه در این مورد نصب برج اكسیژن زدایی و تلمبه‌های مربوطه ضروری بوده است و این سیستم نیز به تأسیسات افزوده شده است.

3-3-6 اضافه نمودن دو مخزن یك میلیون بشكه ای در محوطه مخازن همراه با لوله كشی های مربوطه.

3-3-7 خارج نمودن مخزن تبخیر قدیمی از سرویس نفت خام و قرار دادن آن در سرویس آب بمنظور عملیات.

3-3-8 نصب مخزن تبخیر جدید.

3-3-9 نصب دو عدد تلمبه توربینی عمودی جدید در محوطه روی اسكله بمنظور تأمین آب دریا.

3-3-10 تغییر و تبدیل در چند مخزن تحت فشار مانند تبدیل مخزن آب به مخزن هوای فشرده و یا مخزن گاز ویل به سرویس دیگر.

تبصره: اغلب تغییرات فوق در نقشه ها و مدارك فنی تأسیسات واحد بهره برداری سلمان منعكس نگردیده اند و ضروری است كه حسب مورد، مورد توجه قرار گیرند و در موقع خود نسبت به ادغام این تغییرات اقلاً در نقشه های واحد اقدام شود.

کلمات کلیدی : خطوط لوله شركت نفت فلات قاره ایران;بازرسی فنی;تاسیسات اولیه;فلات قاره ایران