بررسی عوامل تاثیرگذار بر تعلق خاطر دانشجویان دانشگاه یزد نسبت به تیم های فوتبال

توضیحات :

مقدمه

ورزش پدیده ای جمعی و اجتماعی- جهانی و تاریخی است، ورزش از یك طرف به عنوان یك نهاد اجتماعی دارای كاركردهای خاص خود برای نظام اجتماعی می باشد و از طرف دیگر به عنوان بخشی از یك نظام اجتماعی تحت تأثیر نظام اجتماعی كل بوده و درعین حال بر آن تأثیر نیز می گذارد. ورزش فوتبال بین رشته های مختلف ورزشی در سراسر دنیا بیشترین مخاطب و طرفدار را دارد و این موضوع به روشنی هم در تعداد افرادی كه به این رشته ورزشی می پردازند و هم در تعداد طرفداران و علاقه مندان این ورزش مشخص است. شاید بتوان گفت كه ورزش در گذشته های دور بیشتر به عنوان یك امر تفریحی برای مردم بوده ولی امروزه شاهد آن هستیم كه یادآوری تاریخ رویدادهای زندگی بیشتر افراد جامعه مصادف با تاریخ برگزاری یا خاتمه رویدادهای ورزشی مهم از جملعه فوتبال در جهان و ایران است بطوریكه مثلاً مشاهده می كنیم افرادی تاریخ سال تولد، گردش و تفریح دسته جمعی با دوستان در یك مكان و ... خودشان را مصادف با تاریخ فلان جام جهانی فوتبال یا فلان برد تیم فوتبال مورد نظرشان در یك رقابت ورزشی و ... می دانند و از آن یاد می كنند. و این سایر ناشی از تعلق خاطری است كه این افراد در جامعه به این رشته ورزشی دارند و خود سعی می كنند در آن مشاركت نیز داشته باشند. تجربه نشان داده است كه طرفداران تیم های فوتبال را افرادی تشكیل می دهند كه با طرفداری از دو تیم مورد نظر هویت های ورزشی خلق می كنند و این هویت ها نه تنها از عوامل و عناصر متمایز كننده اجتماعی و فرهنگی تأثیر نمی پذیرد، بلكه در مواردی تحت تأثیر هویت های فراتر مانند هویت های ملی یا دینی نیز قرار می گیرند.

در این تحقیق سعی بر آن است كه عوامل تأثیرگذار بر تعلق خاطر افراد بر تیم های فوتبال لیك برتر ایران را در بین دانشجویان دانشگاه یزد مطالعه كنیم. این تحقیق در پنج فصل تدوین شده است كه در فصل اول به بیان طرح مسأله، ضرورت و اهمیت تحقیق، اهداف و تاریخچه موضوع پرداخته شده است. در فصل دوم مبانی نظری تحقیق شامل ادبیات تحقیق، چارچوب نظری تحقیق، فرضیات می باشد. فصل سوم روش شناسی تحقیق را كه شامل تعریف عملیاتی مفاهیم، نوع تحقیق، جامعه آماری، روش تحقیق، حجم نمونه و تفكیك های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده هاست را در بر می گیرد.

فصل چهارم شامل تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده است و فصل پنجم شامل نتیجه گیری و پیشنهادات است در پایان منابع و مآخذ همراه یك نسخه از پرسش نامه ضمیمه شده است.

در اینجا لازم می بینیم از همه دانشجویانی كه با حسن نظر و دقت خودشان بنده را در تكمیل و پاسخگویی به پرسشنامه تحقیق یاری نموده اند، تشكر و قدردانی نمایم و همچنین ضروری می دانم كه از استاد راهنما؛ جناب آقای دكتر افشانی كه در تهیه و تدوین این تحقیق با دقت و حسن نظر صبورانه شان راهنمای اینجانب بوده اند، كمال سپاسگزاری را بنمایم و برای زندگی علمی ایشان آرزوی موفقیت دارم.

رحمت اله تركان

بهار 87

چكیده

در این تحقیق تحت عنوان بررسی عوامل تأثیرگذار بر تعلق خاطر دانشجویان دانشگاه یزد نسبت به تیم های فوتبال لیگ برتر ایران، تلاش شده تا تأثیر متغیرهایی از قبیل جنسیت، پایگاه اقتصادی اجتماعی دانشجویان، رشته تحصیلی، میزان استفاده از رسانه های جمعی و تأثیر الگوی نقش را بر تعلق خاطر نیست به تیم های قوتبال مورد بررسی و آزمون قرار بگیرد.

به منظور آزمون فرضیات تحقیق، از طریق پرسشنامه اطلاعات لازم جمع آوری شده و سپس با استفاده از روش های آماری مناسب شامل : آزمون T-test، ANORA، ضریب همبستگی پیرسون ارتباط هركدام از متغیرهای مذكور با میزان استفاده از اینترنت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. و نتایج نشان داد كه :

تأثیر الگوی نقش در علاقه مندی و تعلق خاطر نسبت به یك تیم فوتبال و میزان استفاده از رسانه های جمعی و جنسیت به میزان متعلق خاطر دارای رابطه معنی دار است اما سایر متغیرهای مورد بررسی (پایگاه اقتصادی- اجتماعی و رشته تحصیلی) رابطه معنی داری با تعلق خاطر نداشته اند.

فصل اول

كلیات تحقیق

1-1طرح مسأله:

«ورزش پدیده ای جمعی و اجتماعی، جهانی و تاریخی است، ورزش از یك طرف بعنوان یك نهاد اجتماعی دارای كاركردهای خاص خود برای نظام اجتماعی می باشد و از طرف دیگر بعنوان بخشی از یك نظام اجتماعی تحت تأثیر نظام اجتماعی كل بوده و در عین حال بر آن تأثیر نیز می گذارد. ورزش پدیده ای اجتماعی با قدمتی برابر با پیدایش خود انسان است و دارای ارزش ها، هنجارها، قواعد، قوانین و آداب و رسوم خاص خود می باشد. ورزش به شكل رسمی و غیررسمی آن بدون قواعد و قوانین وجود عینی ندارد. ورزش در هر جامعه متأثر از ساختار اجتماعی حاكم بر همان جامعه و بیانگر ارزش ها و هنجارهای حاكم بر آن جامعه می باشد. ورزش بعنوان یك پدیده و نهاد اجتماعی مورد توجه جامعه شناس نیز می باشد. توسعه ورزش به عنوان بخش مهمی از جریان زندگی در جوامع جدید و تأثیرات متقابلی را كه ورزش بر افراد و دیگر نهادهای اجتماعی به عنوان یك پدیده اجتماعی بر جای می گذارد، سبب علاقه و توجه جامعه شناسان به آن می گردد.» (جوزف،1381: 229).

از منظر روانشناسی اریك فروم می گوید: «عمیق ترین نیلز بشر نیاز اوست به غلبه بر جدایی و رهایی از این زندان تنهایی»(عسکری خانقاه، 123:1381 ) از نظر او انسان ها به بهانه های مختلف می كوشند از تنهایی رهایی یابند و با دیگران پیوند برقرار نمایند و بازی به طور اخص هم یكی از همین روش هاست. در گذشته و هم اكنون شیوه های متفاوتی از فوتبال وجود داشته و دارد: فوتبال انگلیسی، آمریكایی، اسكاتلندی، فرانسوی، و ... شاید بتوانیم ریشه های فوتبال را در افسانه فرانسویان جستجو كنیم «اما در دوران معاصر با پیشرفت سرمایه داری، گسترش رفاه و آزادی تشكل ها و افزایش گروه های مختلف اجتماعی و فرصت های مضاعف بیشتری در جهت تجلی شور جمعی در انسان ها، می بینیم كه محبوبیت و شهرت فوتبال همچنان حفظ شده است و حتی به كمك های رسانه های جمعی به اقصی نقاط نیز گسترش یافته است. به نظر می رسد این پیشرفت و محبوبیت مضاعف را در نظر گاه متفاوت می توان بررسی كرد: یكی پیشرفت فوتبال در كشورهای توسعه یافته و دوم پیشرفت این رشته ورزشی در كشورهای در حال توسعه در سرمایه داری عقلانی كشورهای توسعه یافته، فوتبال بستری است برای شركت های مختلف در جهت تبلیغ محصولاتشان با هزینه های هنگفت تبلیغاتی و اگر بپذیریم كه جهان سرمایه داری را سرمایه داران اداره می كنند، در حال حاضر فوتبال یكی از علایق ویژه آنها شده است. اما در كشورهای در حال توسعه فوتبال به طریقی دیگر محبوبیت یافته است. شاید این كشورها كه با كمبود و فقر فرصت برای بروز شور جمعی شان مواجه هستند، هنوز هم فوتبال تنها راهی است كه با آن می توانند در یك روز تعطیل به ورزشگاهی بروند و در آنجا با شور تمام فریاد بزنند، جیغ بكشند، به هوا بپرند یا به سر و كله هم بكوبندو... یا از لحاظی دیگر تماشای یك فوتبال زیبا از تلویزیون برای مردمی كه زیر بار فشار زندگی روزانه شكسته و خرد شده اند فرصتی است برای استراحت ذهنی و فكری حتی اگر این فوتبال در آخرین ساعات پخش شود و احتمال هم بدهند كه فردا دیر به سركارشان برسند و احیاناً اخراج هم بشوند.»(عسكری خانقاه، 1281: 122).

در ادامه می توان گفت كه با پیشرفت تكنولوژی و توانایی های شگفت انگیز وسیله های ارتباط جمعی كه دانشمندان با كاربرد اصطلاح دهكده های جهانی از آن سخن می گویند، علاقه مندان به فوتبال در هرگوشه ای از جهان، جریان بازی را زودتر می بینند و می شنوند تا مردم یك دهكده جریان واقعی را كه در آن محدوده كوچك اتفاق افتاده است. شاید امروز پیش آمد و پدیده ای دیگر را سراغ نداشته باشیم که مردم جهان، تا این اندازه نسبت به دیدن و دانستن آن علاقه مند باشند. علاقه مندی به تماشای مسابقه های فوتبال به اندازه ای است كه گمان نمیرود هیچ واقعه علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد كه جامعه ای با این وسعت (دهكده جهانی)، بخواهد به این شتاب جریان آن را تماشا كند. شادی كردن، متأثر بودن و به اصطلاح «ابراز احساسات» كردن هنگام بازی و برد و باخت فوتبال منحصر به تماشاگران حاضر در میدان نیست تماشاگران تلویزیونی نیز آرام نمی نشینند و خواه ناخواه و به هر علت و انگیزه ای كه باشد، طرفدار یكی از تیم ها می شوند. و این طرفداری ها ممكن است به گریه و فریاد و دعوا بكشد، روانشناسان بر این نظرند كه در اینگونه موردها گریستن و خندیدن با صدای بلند و فریاد زدن خود نوعی نیازمندی جسمی و روانی است و آرامش بخش است. حال با توجه به مباحث بالا به نظر می رسد كه در جوامع امروزی و از میان رشته های ورزشی، فوتبال هوادارترین ورزش موجود است.

1-2اهداف تحقیق:

در این بررسی و تحقیق، هدف كلی «بررسی عوامل تأثیرگذار بر تعلق خاطر دانشجویان دانشگاه یزد نسبت به تیم های ورزشی (مورد مطالعه تیم های فوتبال) لیگ برتر ایران در سال تحصیلی 87-86 می باشد.» در كنار هدف كلی فوق، اهداف جزیی زیر پیگیری می شود:

1- تبیین رابطه بین الگوی نقش و تأثیر آن بر تعلق خاطر به تیم های فوتبال

2- تبیین رابطه میزان استفاده از رسانه های جمعی و تعلق خاطرنسبت به تیمهای فوتبال

-3تبیین رابطه بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی افراد و تعلق خاطر نسبت به تیم های فوتبال

4-تبیین رابطه بین تعلق خاطر در بین دانشجویان رشته های مختلف

5-تبیین رابطه بین تعلق خاطر زنان و مردان نسبت به تیم های فوتبال

1- 3ضرورت و اهمیت:

ورزش فوتبال بین رشته های مختلف ورزشی در سراسر دنیا بیشترین مخاطب و طرفدار را دارد و این موضوع به روشنی هم در تعداد افرادی که به این ورزش می پردازند و هم در تعداد طرفداران و علاقه مندان این ورزش مشخص است ویژگی های گوناگون روانی و اجتماعی در جذب بیشتر مردم در جوامع مختلف به سمت این ورزش نقش دارند به اعتقاد برخی از محققان از جمله دلایلی که می توان در مورد محدودیت و رواج ورزش فوتبال ذکر کرد این است که این ورزش نیاز به ابزار زیادی ندارد و وسایل بازی هم نسبتاً ارزان است. ساختار بازی فوتبال سبب می شود تنش های و هیجان هایی در بازیکنان و تماشاچیان به وجود آید که از این هیجان ها و تنش ها همه لذت می برند.می توان درکنار مباحث فوق کارکردهایی را برای این ورزش ذکر کرد که عبارتند از:

كاركرد اجتماعی: برگزاری مسابقات فوتبال در سطح جهانی امروز در نزد بسیاری از جامعه شناسان به عنوان ابزاری برای اندازه گیری ارق و همبستگی ملی مورد استفاده قرار می گیرد و فوتبال می تواند در بالا بردن این همبستگی نقش مهمی را ایفا كند. یكی از كاركردهای ورزش بالا بردن همبستگی ملی است و كشورهایی كه از تعدد اقدام برخوردارند، از ورزش های گروهی و بویژه فوتبال بعنوان بالا بردن وحدت ملی استفاده می كنند. و اگر امروزه فوتبال به عنوان نهادی برای جهانی سازی نام برده می شود برای اینست كه تمامی بازیكنان از تمام نژادها، قوم ها، فرهنگ ها را دور هم جمع می كند و تحت قواعدی یكسان و جهانی به مسابقه می پردازند و جالب اینكه قانون فوتبال از معدود قوانینی است كه برای تمامی كشورها یكسان است.»

كاركرد سیاسی: بسیاری از سیاستمداران معتقدند برای برقراری رابطه بین دو كشور، بهترین بزار و وسیله همانا فوتبال است، و این امر نشان می دهد كه این ورزش گروهی برای مقاصد سیاسی نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، چرا كه مسابقه بین دو تیم كشور در واقع مسابقه بین دو ملت است. دست دادن بازیكنان دو كشور با یكدیگر و لباس عوض كردن و دادن هدیه برای یكدیگر و حضور مسئولین رده بالای كشور در بازی فوتبال، می تواند زمینه های ایجاد نوعی رابطه بین كشورها باشد.

كاركرد فرهنگی: فوتبال امروزه دنیا و فرهنگ خود را می سازد و قواعد خاص خود را بر ملت ها حاكم می سازد. برای بسیاری از جامعه شناسان، فوتبال شكل كوچك شده ای از جامعه است كه در آن می توان به ویژگی های افراد آن جامعه است یافت. مطمئناً رفتار بازیكنان و تماشاگران حامی آنها، نوع برخورد با یكدیگر می تواند نشان دهنده رفتار یك ملت باشد و میلیون ها چشم رفتار بازیكنان را می بینند و آن را مورد ارزیابی قرار می دهند.

كاركرد ایجاد نشاط و شادی: در بعضی از كشورها از جمله ایران فوتبال در قالب های مختلف از جمله جشن و شادی در معابر عمومی و اعتراض به مسائل گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. گاهگاهی می بینیم كه مردم بعد از هر پیروزی به خیابان ها آمده و با واكنش های عاطفی شادمانی می كنند، امروزه فوتبال جزء زندگی روزمره مردم شده و همانند احزاب مردم طرفدار یكی از تیم ها می باشند و كنار گذاشتن آن امری محال است. درست است كه یكی از كاركردهای ورزش ارتقای شادابی و نشاط ملی یا باشگاهی است ولی همین نشاط موقعی به بحران تبدیل می شود كه جوانان جزء بهانه فوتبال چیزی برای بروز شادی و هیجانات خود پیدا نكنند. امروزه فوتبال برای تماشاگران به قول دوركیم چون انبوهی خلق تشكیل داده، توانسته وسیله ای برای تخلیه هیجانات جوانان مورد استفاده قرار گیرند و اگر درست هدایت شود از آسیب هایی كه ممكن است برای اجتماع وارد سازد كم كند.(www.PARSA.htm)

حال این فوتبال ویژگی هایی را دارد كه ویژگی های نمادین و نمایشی فوتبال و جشن های فوتبال را در دو چشم انداز می توان مشاهده كرد. «در انبوه تماشاگردان حاضر در ورزشگاه كه دارای آرایش، لباس، رفتار فرهنگی و ادبیات گروهی و جمعی خاصی می باشند و در انبوهه هایی از مردم كه در پایان بازی در سطح شهر روان می شوند و به شادی و پایكوبی می پردازند. از این منظر فوتبال، محل مناسبی برای ظهور «من اجتماعی» و «من نمایشی» است كه جرج هربرت مید و گافمن از آن نام می بردند. جوانانی كه پرچم تیم مورد علاقه شان یا تیم ملی را بر دوش افكنده، می رقصند و می خوانند و دختران و پسران با پوشش های متفاوت با پوشش معمولی و رسمی كه بر سر نهاده اند، به واقع بر مبنای مكتب متقابل نمادین عمل آنان می تواند به معنای جستجوی هویتی متفاوت نیز باشد. اندوه شكست همه این هویت نو خواسته را با چالش مواجه می سازدو از این روی با رفتاری حزن آلود و گاه خشن توأم می شود برعكس شادی و پیروزی بر استحكام هویت مزبور می افزاید و با زفتاری سرخوشانه همراه می گردد» (عسكری، خانقاه،122:1381)

حال می بینیم كه در جامعه ورزشی ایران افراد مختلف جامعه و معمولاً قشر جوان (21-19 ساله) اعم از آنهایی كه خود بازی فوتبال را انجام می دهند و چه آنهایی كه فوتبال بازی نمی كنند و فقط به تماشای فوتبال و گذران اوقات فراغت می نگرند، بین این افراد تعلق خاطری نیست به تیم های ورزشی اعم از باشگاهی و ملی وجود دارد. به طوزیكه مشاهده می شود در جریان برگزاری مسابقات فوتبال در میادین ورزشی در مكان های متفاوت (ایران و ...) افرادی پیدامی شوند كه به عنوان تماشاگران و طرفداران تیم های فوتبال حضوری پرشور دارند و نسبت به نتیجه مسابقه تیم مورد علاقه شان حساس هستند و همچنین افرادی كه تماشای این مسابقات را از رسانه های جمعی از جمله (رادیو- تلویزیون- ماهواره ...) در جای جای ایران و نقاط دیگر جهان همراهی و دنبال می كنند. چرا كه تماشای فوتبال و یا انجام آن كاركردهایی دارد كه می تواند افراد به خود جذب كند و حضور همبسته آنان در میادین ورزشی و بعضاً پای رسانه های جمعی افزایش دهد. بنابراین با این توضیحات در طی این بررسی و تحقیق سؤال اساسی اینست كه چه عوامل اجتماعی (جامعه شناختی) درایجاد این تعلق خاطر نیست به تیم های ورزشی می توانند نقش داشته باشند؟

1-4تاریخچه (سرگذشت تاریخی ورزش فوتبال):

اسناد تاریخی به وضوح نشان می دهند بازی یا نوعی ورزش بدنسازی كه عبارت بود از ضربه زدن به توپ با پا و فرستادن آن به درون توری كوچك، در قرن دوم و سوم قبل از میلاد در درون فرمانروایی خاندان «هال» در ارتش چین مرسوم نبوده است. همچنین اسنادی مستحكم تر نشان می دهد مرزبندی زمینی برای بازی ضربه به توپ با پا،در شهر كیوتوی ژاپن اتفاق افتاده است. در یونان و روم قدیم نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال كنونی وجود داشته است، البته هر تیم بیش از 27 بازیكن داشت. به هر حال ذكر دقیق این مطلب كه فوتبال دقیقاً كی و كجا شروع شد امری ناممكن است. اما منطقی است كه بپذیریم بازی با توپ كه ما در ورزش های شكل یافته كنونی، بیش از 3000 سال قبل در جایی روی این كره خاكی وجود داشته است.

اما قدر مسلم آنست كه انگلستان محل تولد فوتبال جدید و اتحادیه فوتبال است و جای هیچ شك و تردیدی در آن نیست. انگلستان همراه با اسكاتلند مشتركاً پایه گذاران فوتبال شكل یافته كنونی می باشند.

فوتبال كه به زبان عامیانه مردم انگلیس ساكر (soccer)نامیده می شود و محبوب ترین و رایج ترین ورزش در بین مردم این جزیره از قرن هشتم میلادی به بعد بوده است. اما در شروع به بازی خشن و جنگ تن به تن بیشتر شبیه بود.

در سال 1869 اتحادیه فوتبال در قوانین خود شرطی را وارد كرد كه بموجب آن تماس توپ با دست كاملاً ممنوع باشد و به این ترتیب شالوده فوتبال جدید ریخته شد. در این بازی توپ نه نقطه مشخصی كه قبل از شروع بازی تعیین می شد حركت داده می شد. صدها نفر در بازی ای شركت می كردند كه در طول قرن ادامه یافت.

اما از آنجا كه مسابقات فوتبال به خشونت كشیده می شود، حكومت ها بسیار كوشیدند تا آن را ممنوع كنند. در انگلیس پادشاه ادوار سوم در سال 1231 میلادی قوانینی در این مورد را منع كرد و كوشید فوتبال را متوقف كند. در اسكاتلند پادشاه جیمز اول در سال 1424 میلادی در مجلس اعلام نمود كه هیچ كس حق ندارد در فوتبال بازی كند. الیزابت اول ملكه انگلستان قانونی در مجلس به تصویب رساند كه بر اساس آن برای بازیكن فوتبال مجازات زندان به مدت یك هفته در نظر گرفته می شد و فرد خاطی می بایست در كلیسا توبه می كرد. اما هیچ قانونی نتوانست این بازی را در انگلیس متوقف كند. چون فوتبال به بازی ای سردی تبدیل شده بود. در سال 1815 كالج اتون مشهورترین مدرسه انگلیس یك سری قوانین وضع كرد و پس از مدتی مدارس كالج ها و دانشگاه های دیگر نیز از این قوانین پیروی كردند. بعدها این قوانین استاندارد شد و نسخه ای از آن اكنون به عنوان قوانین كمپیریچ شناخته می شود، در سال 1848 در بسیاری از كالج ها و دانشگاه های انگلیس پذیرفته شد. اما كم كم فوتبال به دو مكتب جدا از هم تقسیم شد. برخی كالج ها و مدارس ترجیح دادند از قوانین مدرسه راگبی پیروی كنند كه در آن به زمین انداختن حریف، ضربه زدن به ساق پا، حمل توپ و خلاصه تمامی قوانین قدغن شده در قوانین كمبریج كاملاً مجاز بود. در 26 اكتبر 1863 یازده باشگاه و مدرسه لندن نمایندگان خود را به همایشی كه در «تاورن فری مزون» تشكیل شده بود فرستادند تا یك سری قوانین اساسی و جداگانه برای مسابقات وضع شود. این همایش منجر به پیدایش فوتبال و فوتبال راگبی از هم جدا شد. فوتبال یا ساكر: در سال 1880 میلادی دانشجویان دانشگاه آكسفورد لغاتی را در زبان عامیانه متداول ساختند كه بر اساس آن پسوند er به آخر كلماتی كه آن ها مخفف و كوتاه می كردند اضافه می شد. به عنوان مثال برای فوتبال راگبی لغت محاوره ای و عامیانه «راگر» (rugger) وضع شد. روزی از یكی از دانشجویان این دانشگاه بنام جارلز ورفورد بروان پرسیده شد كه آیا دوست دارد راگر بازی كند و او به شوخی پاسخ داد نه ساكر. او لغت (footballassociatlon) (اتحادیه فوتبال) را مخفف كرده و به آخر آن پسوندer اضافه كرده بود و لغت ساكر را ساخته بود به این ترتیب بود كه لغت عامیانه ساكر (soccer) برای فوتبال در انگلیس رایج گردید(www.wikipedia.com).

همانطور كه قبلاً اشاره شد بازی فوتبال (و نیز واژه فوتبال) از انگلستان اشاعه یافت، این بازی كه در نیمه دوم قرن 19 در بین ثمره های انگلیس به صورت مسابقه، برای انتخاب «بهترین بازیكن» رسمیت یافت. و بعد بین انگلستان و ایرلند و اسكاتلند و در آغاز قرن 20 در بسیاری از كشورهای اروپایی، باشگاهی و فدراسیون برای مسابقه ها تأسیس شد و فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) و اصطلاح «جام جهانی» بوجود آمد، و سرانجام نخستین بازی و مسابقه های جام جهانی در سال 1930 در اروگوئه برگزار شد و تا به امروز هر چهار سال یكبار (جز زمان جنگ جهانی دوم) انجام می شود كه بسیاری از كشورها را در قاره های پنج گانه بخود جلب كرده است. افزون بر بازی های جام جهانی هر چهار سال مسابقه هایی با نام «مسابقه های فوتبال جام ملت ها» در قاره های آسیا، افریقا، اروپا، امریكا و اقیانوسیه (استرالیا) برگزار می شود.

در ایران با عمومیت یافتن بازی فوتبال، همه ما شاهد مسابقه بین آموزشگاه ها، سازمان های دولتی و نیمه دولتی در شهر یا استان های كشور به صورت رسمی و غیر رسمی هستیم. ورزش فوتبال – و نیز والیبال و بسكتبال – بایستی از آغاز این قرن وارد برنامه های درس آموزشگاه ها ایران شده باشد. در دوره قاجاریه انگلیسی هایی كه در ایران بودند، فوتبال را به ایران آوردند. و نیز گروه ارتش s.p.k (شكر جنوب)كه بوسیله مربان انگلیسی و هندی آموزش می دیدند، در جریان جنگ جهانی اول، بازی فوتبال را در شهرهای جنوب ایران، (از جمله كرمان، بوشهر، و شهرهای خوزستان و ...) رواج دادند و سپس فوتبال در نقاط دیگر ایران توسعه یافت.(اطلاعات، شنبه 17 آبان 1376، 6)

فصل دوم

مبانی نظری تحقیق

2-1 مروری بر تحقیقات پیشین

1- نگاهی به خشونت فوتبال عنوان پژوهشی است که از طرف بیژن کشمیری مربی پژوهشی انسان شناسی دانشگاه تهران صورت گرفته که چکیده این پژوهش نتیجه ی محقق ذکر می گردد.

محقق ورزش فوتبال را از بُعد تاریخی در ایران مورد بررسی قرار داده است، نویسنده بر اساس رویدادهای تاریخی این ورزش و در تجاری شدن آن در ایران در پی بازسازی عوامل اصلی خشونت در فوتبال است. در نتیجه این پژوهش آمده است فوتبال بحث حیثیتی است که تیم ورزشی در مقابل جامعه دارد. جامعه ای که از نبود خلق تماشاگر و فوتبال دوست برخوردار است و پتانسیلی از حساسیت، هیجان و غرور را در خود دارد که پیروزی یا شکست جهت آن را تعیین می کند. اولی به شادی و پایکوبی و غوغای بُرد ختم می شود و دومی ، عواطف و احساسات با خشونت در هم می آمیزد و به دخالت نیروهای انتظامی و دستگیری و بازداشت می انجامد. خشونت می تواند از دیدگاهها مختلف در فوتبال مطرح شود؛ فدارسیون، فوتبالیست ها، هوادارن باشگاه ها، زمان برگزاری فوتبال و رسانه ها می توان عوامل فرهنگی- سیاسی- اقتصادی را نیز در آن دخالت داد.حرفه ای شدن فوتبال یا به عبارت بهتر، فوتبال حرفه ای خیلی چیزها را از بازیکنان می گیرد که این امر منجر به فقر فرهنگی در فوتبال، حتی محیطهای ورزشی می شود. به طوری که خیلی از شهروندان تهرانی جرأت نمی کننند که فرزندان خود را به استادیوم ها و یا محیطهای ورزشی از سوی دیگر مقررات بُرد و باخت است که برای بازیکنان اهمیت دارد ماهیت مقررات از بازیها به گونه ی است که تساوی و باخت چندان تفاوت با هم ندارند و به هم بسیار نزدیکند. د رحالی که پیروزی 3 امتیازی و مساوی 1 امتیازی است که هجوم به سوی پیروزی و فرار از تساوی را در بر دارد. در نتیجه غالب بازی ها تبدیل به فوتبال هجومی شده و خشونت جزء نُرم بازی می شود. در واقع بازیکنان مجبورند که برای پیروزی دست به هر اقدامی بزنند یعنی حذف نشدن و مبارزه برای بقاء که این امر به تماشاگران هم سرایت می کند که غالباً بعد از معلوم شدن نتایج، واکنش ها در قالب خشونت ظاهر می شود.

2-فوتبال و کشف علائم تغییرات فرهنگی عنوان پژوهشی است که توسط دکتر حمید عبداللهیان، استاد یار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران در سال 1381 انجام شده است که چکیده و نتیجه ی آن ذکر می گردد:

دکتر حمید عبداللهیان، استاد یار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران، نویسنده پدیده ی فوتبال را به عنوان جریان فرهنگی مورد مطالعه قرار می دهد. در همین چارچوب به کارکردهای اجتماعی- فرهنگی ورزشی فوتبال در ایران می پردازد. مقاله مزبور با طرح مفهوم بین رشته ای بودن پدیده ی فوتبال(پیامدها و آثار جنبی آن ها) و ارتباط آن با سطوح زبان شناختی، انسان شناختی و... در ایران معاصر سعی می کند تبیینی از چگونگی تعامل رفتاری(فردی و اجتماعی) در میان طرفداران فوتبال ارائه کند. این پژوهش به نتیجه زیر رسیده است:

آن چه بحث شد صرفاً ارائه یک رویکرد نظری(همراه با ارائه شواهدی تجربی که از مصاحبه ها بدست آمد) درباره ی بروز ناآرامی ها بعد از فوتبال و ارتباط آن با سطوح جامعه شناختی، زبان شناختی و ارتباطی پدیده ی فوتبال در ایران بود اما درستی این رویکرد نظری بسته به کاربرد آن در یک مطالعه همه جانبه در میان بازیگران، تماشا گران حاضر در استادیوم ها و مردم عادی اعم از زن و مرد مشخص می شود. از این جهت کلید مباحثی که در نشست مؤسسه مطالعات ارائه شده است بیشتر یک برخورد نظری را منعکس می کند و فاقد جهت گیری تجربی اند. این امر نشان می دهد که زمینه ها برای انجام یک طرح تجربی از خصوص تجربه فوتبال در ایران آماده است.

اما در طرح نظری فوق، وجوه روانشناختی و روانشنسای اجتماعی دخیل در فوتبال مورد توجه قرار نگرفت بنابراین از بُعد نظری هم دو زمینه برای کار فراهم است.

نقد رویکرد نظری که در این جا ارائه شد.

دخالت دادن وجوه روانشناختی و روانشناسی اجتماعی برای تحلیل نظری پدیده ی فوتبال و طرفداری از آن در ایران.

3-فوتبال و فردیت فرهنگ ها عنوان پژوهشی است که توسط دکتر اصغر عسکری خانقاه استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علیرضاحسن زاده عضو هیات علمی پژوهشکده سازمان میراث فرهنگی انجام شده است که چکیده و نتیجه آن ذکر می­شود

این مقاله فوتبال را از منظر دانش انسان شناسی به عنوان یک واقعه ی تام اجتماعی مورد مطالعه قرار می دهد و می کوشد تا رفتارهای جمعی و کارناوالی مرتبط با فوتبال را به عنوان یک خرده فرهنگ مورد بررسی و مطالعه قرار داده و پیوند آن را با سایر پدیده های اجتماعی و فرهنگی جامعه پدیدار سازد. مطالعات میدانی، در این تحقیق جلوه های خرده فرهنگ کارناوالی در ایران را این گونه نشان می دهد : رقص و پایکوبی، کاربرد موارد منفجره، شکستن و خرد کردن اشیاء، دگرگونی مدل پوشش زنان، از میان رفتن فاصله های اجتماعی، بهره گیری از سمبولیسم ممنوع، استفاده از زبان طنز آلود و غیر جدی و گاه رکیک. این جلوه ها سعی در ساختار زدایی از وضیت های رسمی از فرهنگ جامعه دارند. خرده فرهنگ کارناوالی فوتبال در ایران، خود را در قالب پرچم، لباس ، آرایش، آرایه، بوق و صدا، رقض پایکوبی، و صدا و گاه آشوبگری موقت در نظم اجتماعی نشان می دهد . مطالعات انسان شناسی نشان می دهد که به کارناوال فوتبال نمی توان از منظر یک خرده فرهنگ نگریست بکله کارناوال های فوتبال در واقع گونه های یک خرده فرهنگ منتقد هستند که تنها در نتیجه ی بسته بودن مفهوم فرهنگ تبدیل به یک ضد فرهنگ می شود و با خشونت می آمیزند.

محقق در پایان تحقیق به این نتیجه رسیده است که :

دانش انسان شناسی می کوشد تا ژرف ساخت های رفتارهای موجود در فوتبال و فرهنگ مربوط به آن را مورد مطالعه قرار دهد. از این روی به نظر می رسد که به جلوه های اجتماعی و فرهنگی فوتبال در نز مردم باید بر مبنای یک خرده فرهنگ کارناوالی نگریست و آن را از جمله صورت های غیر رسمی فرهنگ مردم دانست. برای عدم تبدیل این خرده فرهنگ به یک ضد فرهنگ باید فرهنگ رسمی را به فرهنگ غیر رسمی نزدیکتر نمود و تعریفی گشاده دست تر از فرهنگ و جلوه های آن ارائه کرد.

4-چرا فوتبال؟عنوان پژوهشی است که توسط جمشید مصیاحی پور ایرانیان، دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران انجام شده است که چکیده و نتیجه آن ذکر می گردد

در این پژوهش آمده است که ماهیت خشونت فوتبال را مورد بررسی قرار می دهد. نویسنده تماشاگران فوتبال را بر اساس چارچوب مفهومی رفتار جمعی ، مورد بررسی قرار می دهد، جماعتی بی شکل، خلق الساعه و با رفتارهای هیجانی ، مقاله حاضر همچنین فوتبال را جایی برای تخلیه و خروج هیجانات احساساتی می داند که در جامعه مدرن متراکم شده است. در این پژوهش نتیجه و

پیشنهادی ذکر نگردیده است.

5-تخلیه منفعل هیجان یا تزریق فعال خلجان (پژوهشی در مورد درگیری های حوادثی مسابقات فوتبال)عنوان پژوهشی است که توسط دکتر رحمت الله صدیق سروستانی، دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران انجام شده است که چکیده و نتیجه آن ذکر می گردد

سؤال اصلی مقاله(پژوهش انجام شده) این است که چرا در میدان های ورزشی و خارج از آن خشونت و در گیری پدیده می آید؟ خشونتی که همواره توان تبدیل شدن به اغتشاشاتی جدی را دارد. این پژوهش از طریق روش گزینشی- ترکیبی و عمدتاً کیفی انجام شده است. نویسنده پس از تقسیم بندی طبقه بندی درگیریها پیش، هنگام، و پس ازمسابقه و داخل و خارج ورزشگاه و امکان شرایط ظهور خشونت را مورد وارسی قرار داده است.

خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهاد این پژوهش به نظر می رسد که داوری های کلی، مبهم و نسنجیده در مورد میزان خشونت و خطرات آن و انگیزه ها و علل و عوامل درگیری و اشتباهاتی که صورت می گیرد به درکی نادرست از متغیرهای دخلی در حوادث کمک کرده است. تبلیغات و تحریکات رسانه ها، ترویج رنگ شناسی به جای قدر شناسی و بت ساختن آن ها، سوء مدیریت بیست و چند ساله مسئولان برگزاری مسابقات و کاست های فزاینده ی آن تحرکات ناسالم باشگاه ها و مربیان، شرط بندها و شرخرها، تربیت نادرست گروهی از طرفداران و تماشاگران تحریک شده، عدم توجه به خصلت های دوره جوانی تأخیر اتقصادی، فرهنگی و تعلیم و تربیتی جامعه نسبت به توسعه سیاسی، بی تجربگی و بی مهارتی نیروهای حافظ نظم و امنیت مسابقات و تشخیص نادرست و برخورد ناشایست آنان با تماشاگران و طرفداران که به جای خشونت زدایی تزریق خشونت می کند. ازجمله مهمترین عوامل بروز نارآرامی ها و آشوب های درون و برون ورزشگاهی قلمداد شده است.

2-2 ادبیات تحقیق2-2-1 تعریف ورزش:

ارائه تعریفی جامع و کامل از ورزش با توجه به کارکردهای مختلف آن در جامعه و همچنین برداشت های گوناگون افراد جامعه از ورزش و انواع فعالیت های ورزشی دارند بسیار مشکل است بخصوص اینکه اگر قصد باشد این تعریف مورد قبول همگان باشد. پاول ویس (1989) در تعریف ورزش می گوید :«ورزش به مجموعه فعالیت های منظم و حساب شده جسمانی اطلاق می گردد که دارای قوانین و مقررات معین و مشخص ، سازمان یافته و تشکیلاتی می باشد که در آن مهارت های حرکتی و توانائی های جسمانی آشکار می گردد و تا حدودی انتفاعی می باشد.» (ویس 1989). شنایدر(1993) و اشیرایترز(1992) ورزش را فعالیت های جسمانی افرادکه تحت قوانین و مقررات مدون و سازمان یافته انجام می گیرد تعریف کرده اند.

واندرزواگ ورزش را اینگونه تعریف کرده است: «ورزش نوعی فعالیت جسمانی رقابتی است که از تجهیزات و امکانات ویژه ای با ابعاد زمانی و مکانی واحدی بهره می گیردو تلاش بهع منظور کسب رکورد اهمیت چشمگیری دارد». نیکسون (1984) می گوید: «ورزش عبارت است از هر گونه فعالیت ،تجربه، فعالیت های شرکت های تجاری در جهت ایجاد تناسب اندام،تفریح ،فعالیت های قهرمانی و اوقات فراغت.» آنان تعریف های پیشین در ارتباط با ورزش را گسترش داده و جامع ساختند.(جهرمی، 1384: 69)

2-2-2کارکرد های ورزش در جامعه چیست؟

در جامعه شناسی «کارکرد» به نتایج و آثار عینی پدیده ها یا ساخت های اجتماعی اطلاق می شود. هر پدیده اجتماعی کارکرد معینی بر عهده دارد که به نحوی در دوام و اداره جامعه و برطرف نمودن نیازهای جامعه موثر است(ادیبی ،1358) به عبارت دیگر هر گروه یا نهاد اجتماعی عهده دار کارکرد یا وظیفه ای است و تا زمانی که آن وظیفه از نظر اجتماعی الزامی و مورد نیاز باشد کارکرد مذکور نیز دوام می آورد و پایدار می ماند.(توسلی ،1369).

2-2-3 انواع کارکرد اجتماعی

در تحلیل کارکردی، کارکرد های مختلف یک نظام اجتماعی از اهمیت فوق العاده برخوردارند انواع کارکرد ها عبارتند از:

1)کارکرد مناسب: هرگاه آثار و نتایج یک پدیده اجتماعی برای کل جامعه مفید باشد و به تداوم و تثبیت ان کمک کند کارکرد مناسب نامیده می شود. به عنوان مثال شرکت مستمر و منظم در فعالیت های ورزشی (در صورتی که طبق اصول علمی انجام شوند) دارای آثار و نتایج مثبت به ویژه در سلامتی و تندرستی شرکت کنندگان است. در این حالت ، نظام اجتماعی نه تنها نظر مثبت نسبت به این آثار دارد بلکه اهمیتی فوق العاده بر آن قائل است0

2)کارکردهای نامناسب:

هرگاه آثار و نتلیج یک پدیده اجتماعی تأثیر منفی در جامعه داشته باشد، به نحوی که سبب تضعیف یا انحراف نظام اجتماعی شود به آن کارکرد نامناسب می گویند برای مثال دوپینگ (استفاده غیر مجاز از داروها و مواد انرژی زا) در بین ورزشکاران یک امر ناپسند بودذه و خلاف مقررات ورزشی و عرف اجتماعی است و سبب انحراف فکری و کج روی های رفتاری در ورزشکاران می شود این عمل کارکرد نامناسب در ورزش نامیده می شود.

3)کارکرد آشکار

چنانچه یک پدیده اجتماعی دقیقا همان نتایجی را به بار آورد که مورد نظر بوده و بر اساس اصول و اهداف باشد به آن کارکرد آشکار گویند. برای مثال از کارکرد آشکار ورزش می توان تأثیرات ورزش برای آمادگی های جسمانی و افزایش میزان قدرت و استقامت عضلانی را نام برد.

علاوه بر موارد فوق الذکر که درفصول مختلف کتاب به آنها اشاره خواهد شد کارکرد تربیت بدنی ورزش در جامعه نیز از دو جنبه دیگر مورد بررسی قرار می گیرد.

الف)کارکرد تربیت بدنی و ورزش در ابعاد فردی:در این نوع کارکرد تأثیر ورزش در پرورش صفات و ویژگی های فردی همچون پرورش خصوصیات اخلاقی، رشد شخصیت، اعتماد به نفس،پذیرش مسئولیت های اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرند.

ب)کارکرد تربیت بدنی و ورزش در ابعاد اجتماعی: در این نوع کارکرد تأثیر و یا رابطه این پدیده ها با فرآیند اجتماعی شدن، ورزش و تحولات اجتماعی ، وحدت ملی، افزایش سطح بهداشت جامعه ، رشد اقتصادی و غیر بررسی و تحلیل می شود.(جهرمی.1384 : 35-34)

2-2-4 كاركردهای منفی ورزش

گروه دیگری از پژوهشگران بر این باورند كه ورزش و رقابتهای ورزشی خاستگاه مشكلات است و بازتابهای اجتماعی منفی و ناخوشایندی دارد . یكی از پیشروان جامعه شناسی ورزش ، كارل دیم[1] آلمانی تبار ، 1949، آشكارا این مطلب را خاطر نشان كرده است . وی آن جا كه از ورزش و بازی در جامعه سخن می گوید این پدیده ها را «‌فعالیتهایی بی هدف » می خواند. دیم از رهگذر تحلیل اندیشه های تئوریك غربی به این نتیجه رسیده است . اماگفتنی است كه وی بعدها از این نظر خود عدول كرد و اظهار داشت كه ورزش نیروهای زیستی را غنی می سازد ، اما نه همیشه در جهت درست . از این رو ، او توصیه می كند كه ورزش با راهنمایی تربیتی همراه شود . او می گوید عالی قدرترین و بزرگترین استاد ورزشی جهان، بدون وجود متخصص تربیت بدنی و ورزش كه او را با صلاحیت بار آورد ، هیچ ارزشی ندارد.

آرنوپلاك [2] آشكارا و بی پروا گفته است كه ورزش چیزی جز نوعی پرخاشگری نیست ، حتی اگر ادعا شود بی ضرر است ، چون تأثیر روانی ناخودآگاه ورزش به معنای ایمان نداشتن به جدی بودن خود انسانی و نادیده گرفتن ارزشهای اخلاقی انسانی می باشد ؛ زیرا ورزشكاران رقابتی متهمند كه در راه رسیدن به پیروزی از ترفند و نیرنگ استفاده می كنند.

لوشن در تحقیق برجستة خود، ورزش و كشمكش و حل كشمكش، فهرست پژوهشگرانی را آورده است كه جنبههای منفی رقابتهای ورزشی را بررسی كرده اند ، مانند مظفر[3] و كارولین شریف[4] كه در سال 1961 به شیوه‌ای میدانی و عملی ثابت كردند كه خود بیانی در ورزش تا چه حد بر خشونت و پرخاشگری تأثیر می گذارد تا جایی كه گفته می شود مسئولان و دست اندركاران این تجربه مجبور شدند برای پایان دادن به پاره ای درگیریها كه میان باشگاه های شركت كننده در تجربه های تحقیقی رخ داده دخالت كنند .

لوشن شماری از نویسندگان و پژوهشگرانی را كه بر جنبه های اجتماعی منفی ورزش انگشت نهاده اند نام می برد كه شاید نامدارترین آنها پاسكال[5] و وبلن[6] باشند این عده برای ورزش و ورزشكار در خلال رقابت ، موضعی عدمی و بی فایده قائل شده اند چنانكه نتیجه گیری دورو[7] كه می گوید مسابقات بیس بال از جنبة حمایت و كمك تربیتی ضعیف و ناچیز است این مطلب را روشن می سازد ریچارد سایپس[8] با بررسی چند نمونة‌فرهنگی ، به این نتیجه رسیده كه گونه های خشن ورزش تمایلات پرخاشگرانه را رشد میدهند. البته این نتیجه گیریها از جهاتی در خور تأمل و انتقادند مهمترین آنها این است كه سایپس ملاحظات اجتماعی فراوانی را نادیده گرفته است از جمله این كه تحقیق خود را برروی اقوام دارای فرهنگ ابتدایی انجام داده است .( شیخی ،1381: 58 - 56)

2-2-5 سرگذشت و تاریخچه ورزش

در طول تاریخ بازی ها و فعالیت های ورزشی با سایر پدیده های زندگی اجتماعی ارتباط بسیار نزدیک داشته اند. همان گونه که پدیده های اجتماعی رشد وتوسعه یافته اند، ورزش نیز محتول شده و تغییرات اساسی در آن بوجود آمده است.اگر چه آثار و نوشته های مکتوب تاریخی در مورد بازی ها و فعالیت های ورزشی در گذشته بسیار کم و محدود می باشد، اما مدارک تاریخی موجود نشان می دهد که انواع فعالیت های جسمانی که ما امروزه آنها را به عنوان ورزش می شناسیم در همه جوامع و فرهنگ ها وجود داشته است.

جامعه شناسان ورزشی در غرب به منظور بررسی تاریخ گذشته ورزش معمولا بر روی 5 موقعیت تاریخی که در آنها تحولات اساسی در پدیده های اجتماعی رخ داده متمرکز می کنند عبارتند از: 1-یونان باستان 2-ورزش در روم 3-ورزش در اروپای قرون وسطی 4-ورزش اروپا در زمان رنسانس و دوره تجدد گرایی 5-ورزش در جریاتن انقلاب صنعتی و یکصد سال گذشته

جامعه شناسان برای تحلیل روند حرکتی ورزش در طول تاریخ و در گذر زمان و مکان عمدتا بر روی 7 ویژگی و شاخص عمده که عملکرد فعالیت های جسمانی و ورزش ها را مشخص می کرده اند تأکید ویژه داشته اند. که عبارتند از: 1-سکولاریسم ورزشی2-برابری در ورزش 3-تخصص گرایی در ورزش 4-استدلال های عقلی و منطقی برای ورزش5-دارای تشریفات اداری شدن6-کمی شده ورزش و 7-ثبت رکورد ها در ورزش.

مردمان نخستین به علت احتیاجات روزمره و گذران امور زندگی و رقابت با محیط های طبیعی به افزایش قدرت بدنی احتیاج داشتند لذا افرادی که از نظر قدرت بدنی در سطح بالایی بودند بر دیگران مزیت داشتند. در دوران باستان تربیت جوانان ایرانی بیشتر جنبه اخلاقی و جسمی داشت جوانان ایرانی می بایست تیراندازی ماهر، سوارکاری شجاع و راستگو باشند،مورخان، نویسندگان و شاعران در کتاب ها و آثار بر جای گذاشته هر یک به نحوی ورزش را ستوده و انواع بازیهای ورزشی را برای کسب قدرت بدنی، سلامت جسمانی، کسب صفات پسندیده و نیکوی اخلاقی معرفی کرده اند.

بعد از سال های 1300، بسیاری از پدیده های اجتماعی از جکله اقتصاد ،هنر، آموزش و پرورش ،سیاست، فرهنگ دگرگون شدند، دولت ها و برنامه ریزان آن روز ایران ، الگوهای توسعه و تکامل در بسیاری از زمینه های فوق را از کشورهای غربی گرفتند. ورزش نیز به عنان بخشی از جامعه از این قاعده کلی مستثنی نبود.

بسیاری از بازی ها و برنامه های ورزشی که امروزه به صورت رشته های مختلف ورزشی انجام می شوند و هر کدام دارای تشکیلات مستقلی به نام فدراسیون ورزشی می باشند . عمدتا در سال های بعد از 1300 هجری شمسی در کشور پایه گذاری شدند.

برگزاری هفتمین دوره بازی های آسیایی در تهران در سال 1352 و کسب مقام دومی ایران در این بازی ها نقطه عطفی در ورزش کشور محسوب می شود. پس از این رویداد بزرگ ورزشی، رشته های مختلف ورزشی به سرعت توسعه یافت و برگزاری لیگ های معتبر ورزشی مثل فوتبال در ایران رایج گردید.

2-2-6 فوتبال یک فرهنگ

رویکرد های گذشته فوتبال نشان می دهد که فرهنگ ورزشی به طور کلی، و فرهنگ ورزشکاران در مقایسه با غیر ورزشکاران چه می تواند باشد یا اینکه بر یک نظام افتراق فرهنگی متکثر و ظریف تأکید می کنند که دنیای ورزش ها وسپهر هر ورزش را تقسیم بندی می کند تا نشان دهد که به هزاران شیوه می توان ورزشکار بود.

یک رویکرد دیگر درصدد است بر مبنای تنها یک ورزش «روح» ارزش ها و مناسک آن را با هدف ارائه تحلیلی بر پر و پیمان از همه رقم اطلاعات جامعه شناختی آشکار نماید.

همکاری تنگاتنگ جامعه شناسی و روان شناسی در مطالعه فوتبال، ویژگی این رویکرد است با مطالعاتی در مورد بازی،هوادران، و بازیکنان فوتلا و نیز مطالعاتی درباره بازتاب های فرهنگی ورزش فوتبال در کشور های مختلف از جمله انگلستان ، ایتالیا، فرانسه، یا برزیل.

در یک بررسی تطبیقی میان شهرهای مارسی و تورینو، گروه پژوهشی برومبرژه، هایو و ماریوتینی(1994) . در صدد کشف منطق رفتار هوادار فوتبال هستند. اعتراف سازمان دهنده یک باشگاه هواداران فوتبال در مارسی ابعاد احساسی رابطه با بازی و نیز فعالیت های معمولی را نشان می دهد که هماهنگ سازی این حمایت عمومی از یک اکیپ فوتبال در زمین بازی ایجاب می کند. زندگی نامه کامل شخصیت سازمان دهنده با حضور باشگاه رقم خورده است و اشتیاقش برای فوتبال در سی یک دوره تربیت دینی ظاهر شده است. مولفان تغییرات در باشگاه هوادران فوتبال را در مراحل گذار زندگی اجتماعی اعضای باشگاه (ازدواج، تولد فرزندان) بازسازی می کنند و نشان می دهند چگونه این مراحل یگانگی اجتماعی در فضای استادیوم ، با جلوس اعضای باشگاه در جایگاه های اختصاصی ، به عنوان نماد پایگاهی متمایز در شهر مارسی بازتاب می یابد.

لازم بود که قبلا (کاری که طی یک بررسی در جریان مسابقه در دسامبر 1985 انجام شد) افتراق اجتماعی فضای استادیوم، مخصوصا تفاوت های میان جایگاه غرب و شرق و نیز میان یال های شمال و جنوب، استادیوم شناسائی شود. نمایش فوتبال دارندگان انواع مشاغل را به استادیوم می کشاند منتها اکثریت با کارمندان است و در مجموع «کارگران +کارمندان» 70 درصد حاضران در استادیوم را تشکیل می دهند.(که 69 درصد آنان مرد هستند با اکثریت گروه سنی جوان). وقتی در یک شهر دو باشگاه به رقابت می پردازند، افتراق خاستگاه اجتماعی هوادران باشگاه های مبنای نمادی رقابت را می سازهد: مثلا در شهر تورینو(ایتالیا) باشگاه مردمی لتورو[9] مورد حمایت کارگران حومه نشین با باشگاه شرکتی یونتوس[10] که از سوی مهاجران فیات، دانشجویان و ساکنان منطقه شهری تورینو حمایت می شود در رقابتند. انجمن هواداران باشگاه ها تشکیل شده است، نقشی حمایتی این انجمن ها روزبه روز مهم تر می شود. زیرا باشگاه ها به مرور هویت گروه محلی شناخت متقابل بودنشان را از دست می دهند گروهی که در آن تماشاچیان چهره به چهره بازیکنان را می شناختند، اکنون خاطره ای متعلق به گذشته است. باشگاه های فوتبال با مبدل شدن بیش از بیش به سازمان های نمایش که بازیکنان را از تماشاچیان جدا می کنند، شاهد ظهور انجمن های هواداران هستند و باید با آنها مذاکره کنند. به عنوان مثال در ایتالیا باشگاه های بزرگ فوتبال از سوی شبکه های واقعی انجمن های هواداران که در سال های 70-1960 فدراسیون تشکیل می دهند، حمایت می شوند (Giulianotti etal 1994) . هواداران فوتبال ایتالیائی فرهنگ عامه نیرومندی با بودجه کلان ایجاد کرده اند انسان شناس اینجا در برابر دنیای سرشار از معانی جادوئی – دینی قرار دارد: «وظیفه او این نیست که معانی نمادی تماشاچیان فوتبال را در کلیت اش تحلیل کند بلکه می باید فرآیند ها و میانیجگری هایی را که از زمین فوتبال مکان ممتازی برای تأکید برخی ارزش ها می سازد در ویژگی اش قابل فهم سازد» چرا فوتبال و نه ورزشی دیگر؟ اگر فوتبال ورزشی مناسکی است خصوصیات اصلی اش (متمایز کننده یا مشترک با مراسم مناسکی دیگر) کدام اند؟

از زمان عالمگیر شدنش، فوتبال از لحاظ اجتماعی بسیار متنوع شده است و دیگر چون در ابتدای ظهورش ورزش انحصاری حومه های شهرهای صنعتی یا حوضه های معدنی نیست. بررسی نشان می دهدکه تماشاچیان فوتبال« از قشرهای مختلف جمعیت هستند و چهره جامعه شناختی یک شهر یا یک منطقه را بازتاب می کنند». و با مسابقات جام ها و قهرمانی ها در سطوح مختلف جغرافیایی (کشوری، منطقه ای، قاره ای، جهانی) گستره به حداکثر می رسد «و تماشاچیان در هر مسابقه حمایتی پر معنا برای نماد پردازی یک وجه از هویتشان ع

کلمات کلیدی : ورزش فوتبال;تعریف ورزش;ورزش در جامعه